Bireysel emeklilik stopaj iadeleri 29 Ağustos 2012'de başlıyor

Yasanın yayınlanmasından sonra okuyuculardan da bu konuda yüzlerce soru aldım. Ve gerek bu köşede gerekse de okuyuculardan gelen elektronik postalara verdiğim cevaplarda, hep şunu belirttim: İadelerin ne zaman ve nasıl yapılacağı henüz belli olmadı, biraz sabredin.

Nihayet, iadelerle ilgili detaylar netleşti. Konu biraz karışık. O nedenle de herkesin anlayabileceği şekilde ve madde madde anlatacağım.

Öncelikle şunu belirteyim. 2007 yılından önce bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlar, bu imkandan yararlanamayacak, stopaj iadelerini alamayacaklar. Neden mi? Vergi kanununa göre 5 yıllık zaman aşımı süresine kurban gittiler de ondan. Anlayacağınız, 2001 ile 1.1.2007 tarihleri arasında sistemden çıkanlar, stopaj iadesi alacaklar diye umutlanmasınlar, boş yere de emeklilik şirketlerine müracaat etmesinler. Ancak 2007 yılından önce stopaj iadesi için dava açılmışsa ve 2007 yılından sonraya da sarkmışsa durum farklı... Bu kişiler, iadelerini alabilecekler. Şimdi gelelim, uygulamanın nasıl olacağına...

NEREYE, NASIL BAŞVURACAKSINIZ?

- Stopaj iadeleri için müracaatlar, 29 Ağustos Çarşamba gününden itibaren başlayacak ve bir yıl sürecek, 29 Ağustos 2013 tarihinde de son bulacak. Yani, bu bir yıllık sürede 2007 yılından sonra sistemden ayrılmış olanlar ki, yaklaşık 1 milyon kişiden bahsediyoruz, birikimlerinin anaparası üzerinden kesilen stopajları iade alabilecekler.

- Peki, kime, nasıl müracaat edilecek? Öncelikle, herkes kendi emeklilik şirketine başvuracak. Burada biraz duralım ve konuyu açalım... Şirketten şirkete farklılık gösterse de öğrendiğim kadarıyla, kişilere zorluk çıkarmamak için emeklilik şirketleri; müracaatları, internet üzerinden veya telefonla alabilecekler. Belki, bir-iki şirket şahsen müracaat edilmesini isteyebilir. O yüzden tavsiyem, şirketinizi önce telefonla arayıp, nasıl müracaat edeceğinizi sormanızdır.

- Şirkete müracaat ederken isminizi, soyadınızı ve TC kimlik numaranızı söylemeniz yeterli. Emeklilik şirketleri kimin, ne kadar stopaj iadesi alacağı konusunda listeleri çıkardı, vergi dairelerine de gönderdi. Eğer, telefon ya da internet üzerinden müracaat ederseniz... Emeklilik şirketi adresinize, bir form ile birlikte ne kadar iade alacağınızı ve hangi vergi dairesine müracaat edeceğinizi içeren evrakları gönderecek. Yok, şirkete şahsen başvuracaksanız, aynı form ve belgeleri müracaatınız sırasında alabileceksiniz.

- Çalıştığınız bankanın adı ve hesap numarası gibi bilgileri de içeren formu doldurduktan sonra, size bildirilen vergi dairesine gidip, şahsen müracaat etmeniz gerekecek. Her ne kadar yayınlanan genelgeye göre, müracaat sırasında vergi daireleri, emeklilik şirketi ile yaptığınız sözleşmeyi ve kesintileri gösteren belgelerin örneğini istese de... Öğrendiğime göre, emeklilik şirketleri ile Maliye Bakanlığı arasında yapılan görüşmeler sonucunda, bu belgelerin istenmeyeceğine karar verilmiş. Yine de ne olur, ne olmaz... Vergi dairesine giderken, bu belgeleri yanınızda hazır edin, derim.

NE KADAR İADE ALACAKSINIZ?

- Hazır yeri gelmişken, stopaj iadeleri konusunda günlerdir hatta, aylardır süregelen yanlış bilgileri de düzelteyim. Geçmişte bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlar, birikimlerini alırken hem yatırdıkları anaparadan hem de getirisi üzerinden; sistemden ayrıldıkları süreye göre değişen oranlarda stopaj kesintisine maruz kaldılar. Bu çerçevede; 10 yıldan önce ayrılanlardan yüzde 15, 10 yıldan sonra emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlardan yüzde 10 stopaj kesildi. 56 yaşını doldurup da emekli olanlardan da ise, yüzde 3,75 kesintisi yapıldı.

İşte şimdi, sadece anapara üzerinden yapılan, bu oranlardaki kesintiler iade edilecek. Bir örnekle anlatırsam, tahmin ediyorum hem daha iyi anlaşılacak, hem de herkes ne kadar iade alacağını kendi hesaplayabilecek.

Diyelim ki, 10 yıldan önce sistemden çıktınız ve çıkarken de emeklilik şirketinden toplam 5 bin TL birikim aldınız... Bunun da 3 bin lirası yatırdığınız anapara, 2 bin lirası da elde ettiğiniz getiri. Sistemden çıkarken emeklilik şirketi, toplam birikiminize, yani 5 bin liranıza, yüzde 15 stopaj uygulayarak, 750 liranızı kesti ve size 4.250 lira ödedi. Bu çerçevede, 29 Ağustos'tan sonra alacağınız iade tutarı; anaparanız olan 3 bin liranız üzerinden kesilen yüzde 15 stopaj... Yani, 450 lira.

- Gelelim, vergi dairesine elinizdeki formlarla müracaat ettikten sonra iadeyi nasıl alacağınıza... İşte, işin bu tarafı henüz net değil. Ama şu bir gerçek ki, vergi dairesine gittiğinizde nakit para alıp, çıkmayacaksınız. Muhtemelen, vergi daireleri sizden belgeleri alacak, kendi sistemi ile karşılaştıracak, geçmişte emeklilik şirketinin stopaj kesintini Maliye'ye ödeyip, ödemediğine bakacak... Ondan sonra iade tutarınızı banka hesabınıza yatıracak. Peki, bu ne kadar sürer derseniz; size net bir cevap veremem.

Evet, stopaj iadeleri konusunda 29 Ağustos'tan sonra uygulanacak yöntem böyle. Sanırım, hem bu konuda merak edilenlere, hem de okuyuculardan gelen sorulara açıklık getirmişimdir.