Kurban Bayramı, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan birçok ülkede dinî bayram olmasının yanı sıra resmî tatil ilan edilir. Ramazan Bayramı ile beraber İslam dinindeki en önemli iki bayramdan biridir.
Hicri takvim bir ay takvimi olduğu için yıllar güneş temelli miladi takvimden 11-12 gün kısadır. Bu nedenle Kurban Bayramı her sene 11-12 gün daha erken kutlanır. Yaklaşık 33 senede bir bayramı aynı tarihlere tekabül eder.
2012 YILI RESMİ TATİL GÜNLERİ
TATİL GÜNÜNÜN İSMİ |
SÜRE |
AY |
GÜN |
YILBAŞI |
1 GÜN |
1 OCAK |
PAZAR |
ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI |
1 GÜN |
23 NİSAN |
PAZARTESİ |
EMEK VE DAYANIŞMA GÜNÜ |
1 GÜN |
1 MAYIS |
SALI |
ATATÜRK'Ü ANMA GENÇLİK VE SPOR BAYRAMI |
1 GÜN |
19 MAYIS |
CUMARTESİ |
RAMAZAN BAYRAMI AREFESİ |
1/2 GÜN |
18 AĞUSTOS |
CUMARTESİ |
RAMAZAN BAYRAMI |
1. GÜN |
19 AĞUSTOS |
PAZAR |
RAMAZAN BAYRAMI |
2. GÜN |
20 AĞUSTOS |
PAZARTESİ |
RAMAZAN BAYRAMI |
3. GÜN |
21 AĞUSTOS |
SALI |
ZAFER BAYRAMI |
1 GÜN |
30 AĞUSTOS |
PERŞEMBE |
KURBAN BAYRAMI AREFESİ |
1/2 GÜN |
24 EKİM |
ÇARŞAMBA |
KURBAN BAYRAMI |
1. GÜN |
25 EKİM |
PERŞEMBE |
KURBAN BAYRAMI |
2. GÜN |
26 EKİM |
CUMA |
KURBAN BAYRAMI |
3. GÜN |
27 EKİM |
CUMARTESİ |
KURBAN BAYRAMI |
4. GÜN |
28 EKİM |
PAZAR |
CUMHURİYET BAYRAMI |
1,5 GÜN |
28 EKİM
29 EKİM |
PAZAR
PAZARTESİ |
2013 YILI RESMİ TATİL GÜNLERİ
TATİL GÜNÜNÜN İSMİ |
SÜRE |
AY |
GÜN |
YILBAŞI |
1 GÜN |
1 OCAK |
SALI |
ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI |
1 GÜN |
23 NİSAN |
SALI |
EMEK VE DAYANIŞMA GÜNÜ |
1 GÜN |
1 MAYIS |
ÇARŞAMBA |
ATATÜRK'Ü ANMA GENÇLİK VE SPOR BAYRAMI |
1 GÜN |
19 MAYIS |
PAZAR |
RAMAZAN BAYRAMI AREFESİ |
1/2 GÜN |
07 AĞUSTOS |
ÇARŞAMBA |
RAMAZAN BAYRAMI |
1. GÜN |
08 AĞUSTOS |
PERŞEMBE |
RAMAZAN BAYRAMI |
2. GÜN |
09 AĞUSTOS |
CUMA |
RAMAZAN BAYRAMI |
3. GÜN |
10 AĞUSTOS |
CUMARTESİ |
ZAFER BAYRAMI |
1 GÜN |
30 AĞUSTOS |
CUMA |
KURBAN BAYRAMI AREFESİ |
1/2 GÜN |
14 EKİM |
PAZARTESİ |
KURBAN BAYRAMI |
1. GÜN |
15 EKİM |
SALI |
KURBAN BAYRAMI |
2. GÜN |
16 EKİM |
ÇARŞAMBA |
KURBAN BAYRAMI |
3. GÜN |
17 EKİM |
PERŞEMBE |
KURBAN BAYRAMI |
4. GÜN |
18 EKİM |
CUMA |
CUMHURİYET BAYRAMI |
1,5 GÜN |
28 EKİM
29 EKİM |
PAZARTESİ
SALI |
2014 YILI RESMİ TATİL GÜNLERİ
TATİL GÜNÜNÜN İSMİ |
SÜRE |
AY |
GÜN |
YILBAŞI |
1 GÜN |
1 OCAK |
ÇARŞAMBA |
ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI |
1 GÜN |
23 NİSAN |
ÇARŞAMBA |
EMEK VE DAYANIŞMA GÜNÜ |
1 GÜN |
1 MAYIS |
PERŞEMBE |
ATATÜRK'Ü ANMA GENÇLİK VE SPOR BAYRAMI |
1 GÜN |
19 MAYIS |
PAZARTESİ |
RAMAZAN BAYRAMI AREFESİ |
1/2 GÜN |
27 TEMMUZ |
PAZAR |
RAMAZAN BAYRAMI |
1. GÜN |
28 TEMMUZ |
PAZARTESİ |
RAMAZAN BAYRAMI |
2. GÜN |
29 TEMMUZ |
SALI |
RAMAZAN BAYRAMI |
3. GÜN |
30 TEMMUZ |
ÇARŞAMBA |
ZAFER BAYRAMI |
1 GÜN |
30 AĞUSTOS |
CUMARTESİ |
KURBAN BAYRAMI AREFESİ |
1/2 GÜN |
03 EKİM |
CUMA |
KURBAN BAYRAMI |
1. GÜN |
04 EKİM |
CUMARTESİ |
KURBAN BAYRAMI |
2. GÜN |
05 EKİM |
PAZAR |
KURBAN BAYRAMI |
3. GÜN |
06 EKİM |
PAZARTESİ |
KURBAN BAYRAMI |
4. GÜN |
07 EKİM |
SALI |
CUMHURİYET BAYRAMI |
1,5 GÜN |
28 EKİM
29 EKİM |
SALI
ÇARŞAMBA |
2015 YILI RESMİ TATİL GÜNLERİ
TATİL GÜNÜNÜN İSMİ |
SÜRE |
AY |
GÜN |
YILBAŞI |
1 GÜN |
1 OCAK |
PERŞEMBE |
ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI |
1 GÜN |
23 NİSAN |
PERŞEMBE |
EMEK VE DAYANIŞMA GÜNÜ |
1 GÜN |
1 MAYIS |
CUMA |
ATATÜRK'Ü ANMA GENÇLİK VE SPOR BAYRAMI |
1 GÜN |
19 MAYIS |
SALI |
RAMAZAN BAYRAMI AREFESİ |
1/2 GÜN |
16 TEMMUZ |
PERŞEMBE |
RAMAZAN BAYRAMI |
1. GÜN |
17 TEMMUZ |
CUMA |
RAMAZAN BAYRAMI |
2. GÜN |
18 TEMMUZ |
CUMARTESİ |
RAMAZAN BAYRAMI |
3. GÜN |
19 TEMMUZ |
PAZAR |
ZAFER BAYRAMI |
1 GÜN |
30 AĞUSTOS |
PAZAR |
KURBAN BAYRAMI AREFESİ |
1/2 GÜN |
22 EYLÜL |
SALI |
KURBAN BAYRAMI |
1. GÜN |
23 EYLÜL |
ÇARŞAMBA |
KURBAN BAYRAMI |
2. GÜN |
24 EYLÜL |
PERŞEMBE |
KURBAN BAYRAMI |
3. GÜN |
25 EYLÜL |
CUMA |
KURBAN BAYRAMI |
4. GÜN |
26 EYLÜL |
CUMARTESİ |
CUMHURİYET BAYRAMI |
1,5 GÜN |
28 EKİM
29 EKİM |
ÇARŞAMBA
PERŞEMBE |
Kurban'ın ıstılahı anlamı
Istılahta, yani bir İslam dini terimi olarak Kurban, Allah’a yaklaşmak ve Allah rızasına ermek niyetiyle kesilen, kurban edilen, hayvan demektir. Kur'an'da geçen İbrahim peygamber ve oğlu İsmail ile ilgili kıssadan yola çıkarak, kurban kavramı, çok daha genel bir adanmışlığı, Allah için bireyin her şeyini feda edebilecek olmasını, Allah'a teslimiyeti ve ona karşı şükür içinde olmayı ifade etmektedir. Kur'an 'da Hac Suresinde geçen şu ayet, kurbanın islam inancındaki yerini özetler:
"Onların etleri ve kanları asla Allah’a ulaşmaz. Allah’a ulaşacak olan ancak, sizin O’nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadettir." (Hacc 22/36;37)
Diğer dillerde Kurban Bayramı
Kurban Bayramı farklı dillerde ve farklı kültürlerde, kültürel etkilerle de, farklı isimlerle anılmaktadır. Arapça İyd-el Adha şeklinde okunan tüm dünyada yaygın olan bir isimdir. Türkçede Kurban Bayramı olarak anılırken, Hindistan ve Pakistan'da bayrama genelikle Bakra Eid denir ki bunun anlamı "Keçi Bayramı"dır; bu ülkelerde sıklıkla kurban edilen hayvan keçidir. Bakra Eid Güney Afrika'da da kullanılan bir isimdir. Bangladeş'te kullanılan yaygın isimlerse Id-ul-Azha ve Korbani Id'dir. Türkçe ismine benzer bir şekilde Bosna-Hersek, Bulgaristan da Koç bayram, Arnavutluk'ta Kurban Bajram şeklinde anılır. Nijerya'da Babbar Sallah, Somali'de ve Kenya ile Etiyopya'nın Somalice konuşan bölgelerinde ise Ciidwayneey .
Tarihçe
Tanah'a göre İbrahim'in Eşi Sara'dan bir çocuğu olmuyordu ve İbrahim Sara'dan bir çocuğu olması durumunda bunu Tanrı'ya Kurban olarak adadı. Tanrı, "İshak'ı, sevdiğin biricik oğlunu al, Moriya bölgesine git" dedi, "Orada sana göstereceğim bir dağda oğlunu yakmalık sunu olarak sun.", 8-9-10-11-12-13: İbrahim, "Oğlum, yakmalık sunu için kuzuyu Tanrı kendisi sağlayacak" dedi. İkisi birlikte yürümeye devam ettiler. Tanrı'nın kendisine belirttiği yere varınca İbrahim bir sunak yaptı, üzerine odun dizdi. Oğlu İshak'ı bağlayıp sunaktaki odunların üzerine yatırdı. Onu boğazlamak için uzanıp bıçağı aldı.Ama RAB'bin meleği göklerden, "İbrahim, İbrahim!" diye seslendi. İbrahim, "İşte buradayım!" diye karşılık verdi. Melek, "Çocuğa dokunma" dedi, "Ona hiçbir şey yapma. Şimdi Tanrı'dan korktuğunu anladım, biricik oğlunu benden esirgemedin." İbrahim çevresine bakınca, boynuzları sık çalılara takılmış bir koç gördü. Gidip koçu getirdi. Oğlunun yerine onu yakmalık sunu olarak sundu."
Kur'an metinlerinde bahsi geçen çocuğun "yumuşak huylu bir erkek çocuk" olmasından bahsedilip ismini belirtilmemiştir (Sâffât Sûresi: 101). Fakat genelde İsmail olarak tefsir edilir ve müslümanlar çocuğun İsmail olduğuna inanırlar.
Diğer İslami kaynaklara göre, İbrahim Peygamberin eşinin kısır olması nedeni ile bir çocuğu olmayınca (bazı rivayetlere göre 125 yıl ) Allah'a yalvarır, dua eder. Kendisinin ve eşinin yaşlı olduğu bir zamanda mucizevi bir şekilde oğlu olur. Çocuk biraz büyüdüğünde, İbrahim peygamber rüyasında onu kurban etmesi gerektiğini görür. Oğluna "Yavrum, ben rüyamda seni boğazladığımı gördüm. Düşün bakalım, ne dersin?” dedi. O da, "Babacığım, emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulacaksın” der Peygamberlerin rüyaları normal insanların rüyalarından farklı olduğundan bu bir emir olarak kabul edilmiş ve İbrahim peygamber oğlunu kurban etmeye götürmüştür [kaynak belirtilmeli]. Ancak Allah'ın emriyle bıçak çocuğu kesmez. [kaynak belirtilmeli] Bu esnada Cebrail kucağında bir koç[kaynak belirtilmeli] ile gelir. Bu imtihan başarı ile geçildikten sonra tüm İbrahimi dinlerde Zilhicce ayının 10. günü aynı şekilde kurban kesilerek kutlanan bayram olmuştur. İslam peygamberi, Hac gibi terkedilen İbrahim geleneği, tekrar hayata geçirmiştir.
Kurban Bayram namazı
Bayram sabahı, Bayram Namazı kılınır ve Bayram hutbesi okunur. Arefe günü sabah namazından itibaren bayramın son ikindi namazı dahil her farz namazdan sonra aşağıdaki teşrik tekbirleri okunur:
Allahü Ekber Allâhü Ekber Lâ ilâhe İllâllahü Vallâhü Ekber, Allâhü Ekber ve Lillâhi`l-Hamd
Kurban Bayramı'nda misafirlere sunulmak için hazırlanmış bir tabak: yaprak sarması, kavurma ve börek. Bu yiyecekler Kurban Bayramı sırasında Türkiye'de sıklıkla sunulan ve hazırlanan yiyeceklerdir; özellikle kavurma, kurban etiyle yapılan ve Türk kültüründe Kurban Bayramı ile özdeşleşmiş bir yiyecektir.
Türkiye
Güneş'in doğuşundan 45 dakika sonra bayram namazı kılınır ve kurban genelde ilk gün kesilir. Kesilen bu etin üçte biri akrabaya, üçte biri fakirlere dağıtılır. Kalan üçte bir ise kurbanı kesenindir. Kesilen kurbanın etinden yapılan yemekler bayram boyunca misafirlere ikram edilir. Tanıdık ve akrabalar ziyaret edilir, çocuklara harçlık ve hediyeler verilir. Çocuklar büyüklerinin elinden öper ve bayramda tüm küslükler son bulur.
Diğer dinlerde kurban kavramı
İslam'daki gibi belirli bir bayram zamanı ile ilişkilendirilen büyük bir kurban eylemi bugün varlığını sürdüren İbrahimi Dinlerde nadir görülse de diğer İbrahimi dinlerde de kurban kavramı mevcuttur. Arapça kurban sözcüğü ile ilişkili olan İbranice korban sözcüğü de sözlükte "yakınlaşmak" anlamına sahiptir ve dinî bağlamda, şeklî uygulama açısından İslam'dakine benzer bir tür kurban etmeyi öngörür. Bugün Musevilerin büyük bir kısmı hayvan kurban etmeyi kesmişlerdir bunun en büyük sebebi Tapınak'ın var olmayışıdır; bununla birlikte hayvan kurban etmenin özellikle Tapınak mevcutken düzenli bir şekilde yapılan bir ibadet olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte bu hayvan kurbanı büyük oranda günahlardan arınmak için yapılırdı ve İslam'daki Kurban Bayramına benzer bir uygulama bağlamında ele alınmazdı.
Pakistan'da Kurban Bayramı sırasında kurban etleriyle uğraşan iki adam.
Kurban Bayramı tarihleri
İslam dininde kullanılan ve bayram günlerini tespit etmekte temel alınan takvim ay takvimi olduğu için Gregoryen takvimi yıllarında farklı günlere denk gelir. Aynı sebeple aynı Gregoryen yıl içerisinde iki Kurban Bayramı da yaşanabilir. 2012 yılında Kurban Bayramı tatili Türkiye'de 24-28 Ekim tarihleri arasında 4,5 gündür. 24 Ekim arife (yarım gün); 25-28 Ekim tarihleri bayramın 1, 2, 3 ve 4. günleridir.