Aynı paraya yarım emekli aylığı

Ali Bey, 3201 Sayılı Yasa'ya uygun olarak 5712 günlük yurtdışı borçlanması yaptım. Günlüğüne 3.5 dolar vererek karşılığını SGK'ya ödedim. Bilahare 01.06.2009 günü de yaşlılık (emeklilik) aylığı sahibi oldum. Bana bağlanan aylık, en düşük SSK emekli aylığı oldu. Birlikte borçlandığımız arkadaşım ise benden 2 kat fazla aylık alıyor. Bu sebeple İzmir iş mahkemelerinde dava açtım. Davama bakan bilirkişi "Hesaplamada hata yoktur" diyor. Ben şimdi ne yapacağım? İsmi saklı

Sayın okurum, SSK'dan kimin ne kadar emekli aylığını belirleyen iki temel kriter vardır. Basit olarak da emekli aylığının formülü, "Yıllık Ortalama Kazanç x ABO"dur. Sizin formüldeki ABO'nuz yasaldır ve doğru hesaplanmıştır. Ancak, yıllık ortalama kazanç hesabı doğru değildir.

Türkiye'de çalışmış bir sigortalının yıllık ortalama kazançları, işvereninin SSK'ya bildirdiği kazançları kadardır. Ancak, "Türkiye'de hiç hizmeti olmayan 3201 Sayılı Kanun'a göre yurtdışında geçen hizmet sürelerini Türkiye'de borçlanarak emekli olan birisinin borçlandığı yıllara ait yıllık ortalama kazancı nasıl belirlenecektir" sorusu davanızın en önemli noktasıdır. Bu konuda yasal bir düzenleme yoktur ve eski adıyla SSK yeni adıyla SGK bu belirlemeyi kendisine göre çıkardığı genelgelerle yapmıştır.

SSK KENDİNE GÖRE UYGULAMA YAPMIŞ

Emekli aylığının hesaplanmasında kullanılan geçmiş yıllardaki kazancın tespitinde SSK, 2006 yılına kadar her yılın döviz fiyatı uygulamasıyla kazanç bulma yöntemini kullanırken, dövizin aşırı değerlenmesini bahane göstererek 2006 yılında genelgeyle kazanç tespit yöntemini değiştirmiştir. Böylece borçlanılan veya emeklilik dilekçesi verilen tarihte döviz kaç para ise ödeme rakamını TL'ye çevirip, kaç asgari ücrete denk geldiğini bulup, geçmiş yıllar kazancını da her yılın asgari ücretine göre denk gelen orana çevirerek bulma yöntemine geçmiştir.

Ancak SSK'nın bu şekilde kazanç tespiti yapmasına sebep olacak ortada ne bir yasal düzenleme ne de bir yönetmelik değişikliği var. Sadece tek gerekçe, sübjektif bir değerlendirmeyle "emekli aylıklarının çok yüksek çıkması"dır.

İşte bu sebeple ortada yasal bir mevzuat değişikliği olmadan SSK'nın 31.12.2005 gününe kadar olan sürede yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanlar emekli aylığı ile 8-29 ek sayılı ve 12.12.2005 tarihli genelgeden sonra emekli olanların emekli aylığı farklıdır.

Sizin de emekli aylığınız 8-29 ek sayılı genelgeye göre geçmiş yıl kazançları bulma yöntemiyle hesaplanmış ve en düşük emeklilik göstergesi (9475) ile taban aylıktan bulunmuştur.

Eğer 8-29 ek sayılı genelge olmasaydı sizin emekli aylığınız tavandan yani 15175 göstergeden hesaplanacaktı.

EMEKLİ AYLIĞINIZ YASAL DEĞİLDİR

Ortada herhangi bir yasal gerekçe olmadan SSK'nın "emekli aylıkları yüksek çıkıyor" gibi sübjektif bir bahaneyle yurtdışı emekli aylığında geçmiş yıllar kazancının değerlendirmesini değiştirmesi yasal olmadığı gibi eşit statülü yurtdışı borçlanması yapanların da farklı emekli aylığı almalarıyla neticelenmiştir. Sizin talebiniz yasal olup, emekli aylığınızın 8-29 ek sayılı genelgeye göre değil 8 sayılı genelgeye göre yapılması hukuka uygun olurdu. Ben de mahkemenize bu konuyla ilgili mütalaa yazıp göndereceğim, umarım faydalı olur. Hukuk yerini bulur.

100 gün daha sağlık hakkınız bulunuyor

Ben 25.03.2005 tarihinde işe girip 02.02.2011 tarihinde işveren tarafından işten çıkarıldım. SSK'dan ne kadar süre daha yararlanabilirim? S.Y.

5510 Sayılı Kanun'un GSS (Genel Sağlık Sigortası) uygulamaları gereğince işten çıkan kişi, her hal ve şartta 10 gün daha sağlıktan yararlanır. Öte yandan işten ayrıldığınız tarihten geriye doğru bir yıl içinde (02.02.2011 ile 02.02.2010 arasında) en az 90 günlük çalışmanız varsa 10 güne ilave olarak bir 90 gün daha GSS'den bedava yararlanırsınız. Bu arada işsizlik ödeneği alıyorsanız, ödenek alma süresince de GSS primlerinizi İŞKUR ödediğinden GSS'den bedava yararlanma hakkınız var.