Dul kadınların çeyiz parasını hangi sendika başkanı yedi

1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu, kamuoyunda bilinen adıyla çeyiz parası uygulamasında epey değişiklikler meydana getirecekti. Hatta o günlerde biz dul aylığı alan kaynanalarınızı evlendirmek için son günlerin içindeyiz diye duyurmuştuk da...

1- Çeyiz parasında eski uygulama

· SSK'dan yetim aylığı alan KIZLARA evlendikleri takdirde aldıkları yetim aylığının 24 katı çeyiz parası olarak verilmekteydi...

· T.C. Emekli Sandığı'ndan (erkek-kadın fark etmez) dul aylığı alanlar, yetim aylığı alan KIZLAR ile vefat eden memurun aylık alan ANASI, evlenirse aldığı aylığın 12 kat çeyiz yardımı olarak alabilmekteydi...

5434 sayılı Kanun'un ilgili 90'ıncı maddesine göre; "Evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının oniki aylık (...) (*) tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir..." deniyordu.

· Bağ-Kur'da ise çeyiz yardımı diye bir şey yoktu...

2- Kanunun 2007 versiyonu ne diyordu?

5510 sayılı SSK ve GSS Kanunu'nun 2007 yılı ocak ayında yürürlüğe girmesi ertelenen 2007 yılı versiyonundaki çeyiz parası uygulamasını en iyi anlatan cümle, "SSK'lılar evlenmek için acele edin, Bağ-Kur'lular evlenmeyi biraz erteleyin" idi.

Çünkü, 5510 sayılı Kanun'un 1 Ocak 2007 günü yürürlüğe girecek iken Anayasa Mahkemesi tarafından bir takım maddeleri iptal edildikten sonra yürürlüğü ertelenen eski metinde;

"Evlenmeleri nedeniyle bağlanan gelir veya aylıkları kesilmesi gereken eş veya kız çocuklara, evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin bir yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir" deniyordu.

Kanun Anayasa Mahkemesi'nden dönmeseydi, ortaya çıkacak yeni durumda Bağ-Kur, SSK ve T.C. Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın;

Dullara (kadın erkek fark etmez),

Yetim kızlara,

12 ay tutarında evlenme yardımı (çeyiz parası) verilecekti ama SSK'lıların 24 aylık evlenme yardımları 12 aya inecekti.

Yani, ilk defa olmak üzere Bağ-Kur'un dulları ile yetim kızları çeyiz parası alabilecekti. Emekli Sandığı'ndan vefat etmiş oğlu veya kızı üzerinden aylık alan analarına da artık çeyiz parası verilmeyecekti.

Bu yeni düzenleme nedeniyle, SSK'lılar reformun ilk yürürlük tarihinden (31.12.2006 gününden) önce evlenirlerse 24 ay tutarında çeyiz parası alacaklar ama yürürlük tarihinden sonra evlenirlerse 12 aya düşecekti.

Bağ-Kur'dan dul aylığı alan erkek ve kadınlar ile yetim aylığı alan kız çocukları ise 31.12.2006 gününden önce evlenirlerse bir kuruş çeyiz parası alamayacaklar, reformun yürürlük (01.01.2007) gününden sonra evlenirlerse de 12 ay tutarında çeyiz parası alacaklardı ama Kanun'un yürürlük tarihi önce temmuz 2007'ye sonra ocak 2008'e, daha sonra haziran 2008'e, son sonunda da ekim 2008 ayına ertelendi.

3-Yeni düzenleme de UZLAŞMA arayışları

Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği maddeler ve düzenlemelere göre Çalışma Bakanlığı Kanun ekim 2008'de yürürlüğe girmeden evvel 50-60 maddelik yeni düzenlemeler yaptı ve kamuoyunun bilgisine sundu, toplumdan epey tepki alan bu düzenlemelere özellikle "Emek Platformu" direnç gösterdi. Mesela SSK'lılar için 24 aydan 12 aya indirilen yeniden çeyiz parasının 24 katına çıkarılması için bakanlıkla pazarlığa girdi ve sonrasında yeni bir düzenleme yapıldı.

4- 2008 yılı Ekim ayında yürürlüğe giren şimdiki Kanun ne diyor?

İşte bu düzenlemeler sırasında, büyük bir işçi sendikası başkanı toplantı da konu ayrıntılarıyla yukarıdaki gibi açıklanıp tartışmaya açılınca; "...durun bir dakika ne yani ben şimdi öleceğim eşim benden dul aylığı alacak ve sonra bir başka erkekle evlenirse benden aldığı aylığın 12 katını O'na çeyiz parası mı vereceksiniz" deyince dullara çeyiz parası işi suya düştü.

Bundan sonra da;

Kanun'un TBMM'de Nisan 2008 de değişen ve 1 Ekim 2008 de uygulanmaya başlanılan metnine göre, çeyiz parası yeniden 24 aya çıkarıldı ama sadece yetim kızlara veriliyor. Dullara ise evlenmeleri halinde çeyiz parası verilmiyor.

SGK Emekli Sandığı yetimlerine eziyet ediyor

5510 sayılı SS ve GSS Kanunu gereğince yetim aylığı alan kızlara SGK 24 aylık evlenme ödeneği (çeyiz parası) verecek ama SGK, 5434 sayılı Kanun gereğince yetim aylığı alan kızlara halen 24 değil 12 ay çeyiz parası vermektedir. SGK yöneticileri geçici maddelere göre biz böyle yorumladık diyebilirler ama o zaman şu sorunun cevabını da vermelisiniz, 5434 sayılı Kanun gereğince dul aylığı alanlar ile aylık alan Analara da çeyiz parası veriyor musunuz?

1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun'un 37'nci maddesine göre; "Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz, bu durumda olanlar 60'ıncı maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır..."

Ne zaman emekli olacaklar?

Erkut Yılmaz-Samsun-11.03.1955 doğumunuz, 01.01.1987 Tarım Bağ-Kur başlangıcınız ve sonrasındakilerler birlikte 15 yıl, 10 aylık Bağ-Kur'unuz ile bundan sonra prim ödemeseniz dahi 58 yaşında yani 11.03.2013 günü Bağ-Kur'dan kısmi aylıkla emekli olursunuz.

Abdurrahman Bakan-Antalya-1984-1999 arasındaki sürenin ikramiyesi için dava açabilirsiniz. Örnek Danıştay kararını gazetemizden yayınlamış ve Anayasa mahkemesinin kararından da bahsetmiştik.

Ali Alper-İst.-25.11.1997 vergi başlangıcı olup da Bağ-Kur başlangıcı 04.10.2000 ise artık 2000 öncesini Bağ-Kur'lu yapma şansınız mevcut kanunlara göre yok, belki ilerde TBMM'den borçlanma kanunu çıkarılabilir.

Ekrem Yaşar Yenice-Ank.-Sağlık konusunda Bağ-Kur, SSK, Emekli Sandığı ayrımı, farklılığı yoktur, siz Bağ-Kur emeklisi olarak nerelerden ve nasıl sağlık yardımı alıyorsanız Emekli Sandığından emekli olanlar da aynısı alıyor. Kamudaki 15 yıl için ikramiye alabilmek için ya Anayasa Mahkemesi kararı ve TBMM'nin yapacağı düzenlemeyi bekleyin veya idari yargıda dava açın.

Osman Yürük-Adana-1 Ocak 1987 sigorta başlangıcınız ve SSK'daki 813 günden sonra 1999 yılında başladığınız Tarım SSK'da da 1800 gününüz var. Bu durumda askerlik borçlanması da yaparak Tarım SSK'dan toplamda 3600 günü tamamlamak şartıyla 44 yaşında (10.02.2012 gününden sonra) emekli olursunuz. Askerlik borçlanmasının en düşük tutarı her bir askerlik ayı için 214 liradır.