Emekli iş kurarsa bu yıl maaşı yüzde 13 düşecek

Emekli olduktan sonra çalışmak ülkemiz gerçeklerinden birisi ve yeni sosyal güvenlik sisteminde de bu duruma uygun düzenleme yapılmıştır. Ancak, (SGDP) Sosyal Güvenlik Destek Primi ile çalışma olgusu yeni dönemde de yani 01.10.2008 günü ve sonrasında eskiye göre epey farklılaştı. Ülkemizde 1986 yılından beri SSK'dan emekli olanların hem emekli aylıklarını alıp hem de sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeyerek çalışmaya devam etme imkanı vardır. Öte yandan Bağ-Kur'dan emekli olanlara SGDP uygulaması 1999 yılından beri uygulanmaktadır.    1- Emekli olduktan sonra İŞÇİ olarak çalışanların durumu

01.10.2008 öncesinde;

Nereden emekli olursa olsun emekli olduktan sonra bir fabrikada veya işyerinde işçi olarak çalışmaya başlayan bir kişinin emekli aylığına hiç dokunulmaz. Sadece işe başladığı işyerinde aldığı ücretin yüzde 30'u oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) SSK'ya ödenirdi. Bu yüzde 30 oranının dörtte biri yani yüzde 7,5'u işçi ücretinden, yüzde 22,5'u da işverenden alınırdı. 

01.10.2008 sonrasında;
Kanun 01.10.2008 gününde yürürlüğe girdi ve yukarıda açıklanan uygulamada çok önemli bir değişiklik olmadı ama ödenecek prim oranı biraz arttı. Yüzde 30 olan SGDP oranına bir de işyerinde yapılan işin tehlike derecesine göre yüzde 1 ila yüzde 6,5 arasında olmak kaydıyla kısa vadeli sigorta primi de alınmaya başlandı ve bu primi işveren ödeyecektir. Yani prim oranı yüzde 31 ila 36,5 arasında olacaktır.

2- Emekli olduktan sonra BAĞIMSIZ (Bağ-Kur'lu) çalışanların durumu

01.10.2008 öncesinde;

Eskiden geçerli olan 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu gereğince;   Bağ-Kur'dan emekli birisi yine Bağ-Kur'a tabi olan işine devam ederse aldığı emekli aylığından yüzde 10 oranında kesinti yapılırdı. Bağ-Kur dışındaki kurumlardan (SSK veya Emekli Sandıkları'ndan) emekli olan birisi Bağ-Kur'a tabi olmayı gerektirecek şekilde vergi mükellefi veya şirket ortağı olursa emekli aylığını almaya devam eder ama Bağ-Kur'un 12'nci basamağının gelir tutarının yüzde 10'u kadar yani 75 YTL Sosyal Güvenlik Destek Primini her ay götürüp Bağ-Kur'a ödemek zorundaydı.

01.10.2008 sonrasında;
Nereden (SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandıkları) emekli olursa olsun Bağ-Kur'a tabi olmayı gerektirecek şekilde vergi mükellefi veya şirket ortağı olanların SGK'dan aldıkları emekli aylıklarından yüzde 15 oranında kesinti yapılacaktı ama yüzde 15 oranı reformun yürürlüğe girdiği yıl olan 2008'de yüzde 12 olarak uygulandı ve takip eden yıllarda da birer puan artırılarak yüzde 15'e yükseltilecektir. Mesela bu sene oran yüzde 13'dür.   3-Emekli olduktan sonra aylıkları kesilecek olanlar    a- Emekli olduktan sonra kamuda işe girenin emekli aylığı kesilir    Nereden emekli olursa olsun ne kadar ücret alıyor olursa olsun kamuda memur veya işçi olarak işe başlayanların emeklilere, 5335 Sayılı Kanun gereğince EMEKLİ AYLIĞI ödenmez. Eski ve yeni durumda da bir değişiklik yapılmamıştır. Eskiden olduğu gibi şimdi de nereden emekli olursa olsun emekli olanlardan kamuda işe girenlerin emekli aylığı alma hakkı yoktur. 

  b- Yurtdışında iş bulanın emekli aylığı kesilir    İster şimdi emekli olsun isterse şu an çalışan veya reformdan sonra ilk kez sigortalı olsun ne zaman emekli olursa olsun bir kişi yurtdışında bir işe girerse SGK'dan (Sosyal Güvenlik Kurumundan) aldığı emekli aylığı verilmeyecektir ama SGK'nın konuya ilişkin genelgesine göre yeni Kanun'un yürürlük tarihi olan 01.10.2008 günü (veya öncesinde) yurtdışında çalışıyor olanların aylıkları kesilmeyecek olup, bunlardan işi bırakıp sonra yeniden yurtdışında işe girenlerin emekli aylıkları kesilecektir. Tabi 01.10.2008 gününden sonra Türkiye'de emekli olup da yurtdışında işe giren olursa tespiti halinde emekli aylıkları SGK tarafından kesilecektir.    

c- 01.10. 2008 günü ve sonrası İLK DEFA sigortalı olanlara çalışma yasak

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile halen emekli olanlar ile çalışanlar için SGDP uygulaması yukarıda açıklandığı gibi bazı küçük-büyük değişikliklerle devam edecektir. Ancak, 01.10.2008 günü ve sonrasında ilk defa işe girenlerin, ilerde 65 yaşına gelip de emekli olduktan sonra işçi-memur olmaları halinde SGDP ile çalışma hakları olmayacaktır.   Yani, 5510 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişilerden yaşlılık (emeklilik) aylığı bağlandıktan sonra şimdiki adıyla SSK, T.C. Emekli Sandığı veya özel banka-borsa sandıklarına veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların yaşlılık (emeklilik) aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilecektir.    Fakat bu kişiler şimdiki adıyla Bağ-Kur yeni adıyla 4/b'li olarak çalışırlarsa, yani vergi mükellefi-şirket ortağı olanlar, emekli aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunurlarsa, emekli aylıklarının ödenmesine devam edilecek ama bunlardan, almakta oldukları aylıklarının yüzde 15'i oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilecektir. 

  d-Yurtdışı borçlanması yapanlar çalışırsa aylıkları kesilir    Yurtdışı Borçlanması ile ilgili 3201 sayılı Kanun'un 2008 yılı mayıs ayında değiştirilen 6 ıncı maddesinin (B) bendine göre;” Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlar ile Türkiye'de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilir. 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun sosyal güvenlik destek primi hakkındaki hükümleri, bu Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlar için uygulanmaz.” diyerek yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanlara SGDP ödeyerek çalışmayı yasaklamıştır.   

 Buna göre;    Yurtdışı borçlanması ile emekli olanlar, tekrar yurtdışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışırlarsa, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alırlarsa veya Türkiye'de sigortalı çalışmaya başlarlarsa aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilmektedir. Reformdan sonra da  bu uygulama aynen devam edecektir.  Ancak, yeni bir uygulama olarak Türkiye'de de işe girerlerse, vergi mükellefi olurlarsa da aylıkları kesilecektir ama SGK'nın konuyla ilgili genelgesine göre 08.05.2008 gününden önce yurtdışı borçlanması yapmış olup da eskiden beridir SGDP ödeyerek çalışanlar mevcut işlerine devam ettikleri sürece bu uygulama kapsamı dışına çıkarılmışlardır. 08.05.2008 gününden sonra işe girenlerin ise aylıkları kesilecektir. Bundan en çok etkilenenler de Bulgaristan'dan zorunlu göçe tabi tutulup ülkemize gelenlerden yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanlar etkilenmektedir.