Memurlara var emeklililere yok

Fırat Üniversitesi'nde eski rektör Prof. Dr. A. Feyzi Bingöl'e alınan lüks Audi konusundaki tartışmalar halen güncelliğini koruyor. Öğrenci harçlarının yatırıldığı bankanın rektörlük makamına bu kadar lüks bir araç alıp almayacağı tartışma yaratırken, Avukat Sedat Vural böyle bir alımın söz konusu olamayacağını ve suç olduğunu söyledi. Türk Eğitim Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk ise banka promosyonu ile araba almanın mümkün olmadığını, ancak öğrenci harçları konusunun farklı olduğunu belirterek, "öğrenci harçlarının yatırıldığı bankadan araba alıp almama konusunda net bir hüküm yok” ifadesini kullandı.

SİSTEM NASIL İŞLİYOR?

Bankalar kurumlarla yaptıkları maaş ödeme anlaşmaları karşılığında önemli gelirler elde ediyor. Çalışanların hesaplarındaki atıl paraları kullanıp ticari olarak kazanç sağlayabiliyorlar. Ayrıca kendilerinden maaş alan personele kredi verme, kredi kartlarını kullandırma, bankacılık işlemlerini kendi üzerilerinden yaptırma gibi bir çok doğal avantaja sahip oluyorlar. Kurumun çalışan sayısı ve maaşlar ne kadar yüksekse bankanın avantajı da o oranda artıyor.

Bankalar sağladıkları bu avantaj karşılığında kamu kurumlarına promosyon ücreti adı altında ödeme yapıyor ve çalışanlara bankacılık işlemlerinde çeşitli avantajlar sağlıyor. Bu ücretin ne olacağı yapılan anlaşmanın büyüklüğüne göre değişiyor.

2007 yılına kadar kamu kurumlarındaki banka promosyon ücretleri büyük tartışmalara neden oluyordu. Kurumlar genelde bu ücretleri kurum ihtiyaçları için kullanırken, yöneticilerin promosyonları kendi şahsi hesaplarında kullanmalarına yönelik yargıya da taşınan bazı suistimaller nedeniyle bir Başbakanlık genelgesi yayımlandı. Bu genelge ile promosyon ücretinin üçte ikisinin kurum çalışanlarının hesabına yatırılması karara bağlandı. 2010 yılındaki ikinci bir genelge ile de promosyon ücretlerinin tamamı çalışanlara bırakıldı.

EMEKLİLERE YOK

Ancak emekliler bu konuda memurlar kadar şanslı değil. Genelgede kendileri için bir düzenleme olmaması nedeniyle mahkemelerin yolunu tutan emeklilere yargı kötü bir haber verdi. Yargıtay, kamu çalışanlarına bankaya maaşlarının yatırılmasına karşılık ödenen yıllık promosyonların emeklilere de ödenmesi istemiyle açılan davayı geçtiğimiz yılın Ekim ayında reddetti.

Karara gerekçe olarak da SGK ile Ziraat Bankası arasında promosyon sözleşmesi bulunmamasını ve bankanın emekliler için yaptığı masraflar düşünüldüğünde, maaşların yatırılmasından kazanç elde etmediği gösterildi. Yargıtay, Ziraat’in maaş ödediği her emekliye 200 TL promosyon ödemesi halinde, 988 milyon 112 bin TL ödeme yapması gerektiğine ve bunun da bankanın yıllık kârının büyük miktarına denk geldiğine dikkat çekti.

Emeklilerin promosyon ödemesi alabilmesi konusunu yargıya taşıyan isim olan Avukat Sedat Vural, Yargıtay'ın son kararına karşın Üçüncü Hukuk Dairesi'ne 'karar düzeltme' başvurusu yaptıklarını söyledi. Yargıtay'ın iptal kararının hukuki bir gerekçe içermediğine kararın ekonomik olduğuna işaret eten Vural, "yaptığımız başvurudan umutluyuz. Kendi adıma konu ile ilgili yeni ve olumlu bir gelişme bekliyorum' dedi. 

MİLLETVEKİLLERİNE 5 BİN LİRA

Öte yandan geçtiğimiz günlerde TBMM'de yapılan banka ihalesini 10 yıllığına Halkbank kazandı. Banka, milletvekillerine 5 bin lira promosyon ödenmesini kabul etti. TBMM daha önce İş Bankası ile çalışıyordu. 

ÖZEL SEKTÖR KENDİSİ KARAR VERİYOR

Özel sektörde bankalarla yapılan anlaşmaların çalışanlara yansıyıp yansımaması ise tamamen kuruma bağlı. Kimi kurumlar promosyon ücretini çalışanlara dağıtırken, kimileri anlaşmalı bankadan daha yüksek mevduat faizi veya daha düşük kredi faizi gibi avantajlar sağlıyor. Kimileri ise ücreti kurumun ihtiyaçları için kullanıyor.

PROMOSYON ÜCRETİ İLE MAKAM ARABASI ALINABİLİR Mİ?

Fırat Üniversitesi rektörlüğüne öğrenci harçlarının yatırıldığı bankanın 480 bin liralık Audi almasını da değerlendiren Avukat Sedat Vural, bunun suç olduğunu ve etik de bulmadığını söyledi. Kamu kurumlarının promosyon ücretlerini personele dağıtması gerektiğini vurgulayan Vural, "Eskiden yüzde 70'i personele dağıtılırken yüzde 30'u kurumların ihtiyacı için kullanılabiliyordu. Ancak makam arabası gibi harcamalar bu yüzde 30'un içine de girmez. Kamudaki tüm personelin yararlanabileceği türden harcamaları kapsıyordu" ifadesini kullandı.

‘NET BİR HÜKÜM YOK’

Türk Eğitim Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk ise banka promosyonu ile araba almanın mümkün olmadığını, ancak öğrenci harçları konusunun farklı olduğunu söyledi. Sendikaların, promosyon konusunda uzun uğraşlar verdiğini hatırlatan Koncuk “En son Başbakanlık, genelge yayımlamak zorunda kaldı. Bu genelgeye göre promosyon ücretinin çalışanlara dağıtılması gerekir. Bu paradan araba almak promosyon yönetmeliğine de aykırıdır. Çünkü araba, sonuçta tek kişinin faydasına olan bir araç...”

Koncuk, öğrenci harçlarının yatırıldığı bankadan araba alımı konusunun ise farklı olduğunu ifade ederek “Bu durum farklı. Promosyon paralarının tamamının memura dağıtılması esas. Ancak, öğrenci harçlarının yatırıldığı bankadan araba alıp almama konusunda net bir hüküm yok” dedi.