SGK, 100 denetmenle yıl boyunca iş yerlerini denetliyor

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtdışı istihdamla mücadelesini yoğun şekilde sürdürüyor. SGK, bünyesindeki İzleme Değerlendirme Bilgilendirme ve Kontrol Daire Başkanlığı adıyla faaliyette bulunan dairenin adını ve işlevini değiştirerek, Kayıtdışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanlığı yaptı. SGK yetkililerinden alınan bilgiye göre kayıtdışı istihdamla mücadele kapsamında eğitim faaliyetlerine önem verilecek ve bilgilendirme amacıyla bir reklam filmi çekilecek. Yeni yapılanma kapsamında polisiye tedbir olarak bin 100 denetmen yıl boyunca iş yerlerini denetime tabi tutuyor. Bu sayının yılsonuna kadar bin 500'e çıkması hedefleniyor.

3 YILDA 1 MİLYON KİŞİ TESPİT EDİLDİ

Kurumlararası veri paylaşımıyla da kayıtdışılılığın önüne geçmeyi hedefleyen yetkililer şu bilgileri verdi; "10 yıllık süreç içerisinde kayıtdışılılık 10 puan düştü ve yaklaşık 10 milyon seviyelerine indi. Son 3 yılda 1 milyon 160 bin kişinin veri paylaşımı sayesinde kayıtdışı çalıştığını tespit ettik. Portör muayeneleri sayesinde 70 bin kişinin, bankalar ve kamu kurumları aracılığıyla 700 bin kişinin, Alo 170 İhbar Hattı aracılığıyla da 37 bin kişinin kayıtdışı istihdam edildiği belirlendi. Bunun önüne geçmek için halkın bilinç düzeyini arttırmak gerekiyor."

VERGİDEN KAÇIYORLAR

Kayıtdışılığı işverenlerin sigorta primi ve vergi ödemekten kurtulmak için istediklerini belirten SGK yetkilileri, "İşverenler bu durumda işçinin de kabul etmesi için 700 lira yerine 800 lira maaş veriyorlar. Bu durumda da işveren işçinin 250-300 lirasını çalmış oluyor. İkinci bir durumda da merdivenaltı diye tabir edilen işletmelerin devlet otoritesinin dışına çıkmak istemesidir. İşçilerin de dul- yetim aylığı alması, yeşilkartlı olması, emekli maaşında herhangi bir kesinti olmasını istememesi gibi durumlarda istediği gerçeği var" diye konuştular.

İŞ KAZASINDA 500 BİN CEZA

Kayıtdışı işçisi olmaya işletmelere devlet teşviklerinin de bulunduğunu aktaran yetkililer bu durumda işçinin priminin yüzde 25'inin devlet tarafından ödendiğini vurguladılar. Kayıtdışılılığı kısa vadede değerlendiren işletmelerin bu yanlışı yaptığını ifade eden yetkililer, "Orta ve uzun vadede düşündüğünüz zaman işveren açısından zararlı bir durum bu. Kayıtdışı işçi çalıştırdığı tespit edilen işletmeler her kayıtdışı işçinin çalıştığı her ay için faiziyle birlikte 2 asgari ücret miktarında ceza ödüyor. Ayrıca bu gibi durumdaki işçiler iş kazası geçirdiğinde sağlıktan yararlanamıyorlar. Böyle durumların tespitinde de işyerlerine 500 bine kadar para cezası veriliyor" dediler.

Evde çalışanın 18 gün prim yatırması yeterli

Esnek çalışma denilen evde çalışanlar için yeni düzenlemelere gidildi. Evde kendi için tek başına iş yapanlar 18 günlük sigorta primi yatırmaları durumunda 30 günlük prim yatırmış gibi tam hizmet alabiliyorlar. Öte yandan işyerleri için evde çalışanlar için prim yatırılmamasının nedenini işverenin istencinden kaynaklı olduğu söyleyen SGK yetkilileri, "Şu anda evde çalışanların sigortalı yapılmasını engelleyen bir durum yok. Eğer ki işveren isterse bu kişileri sigortalı yapabilir. Ama işverenler evlerin işyeri olmadığını öne sürerek bunları sigortalı yapmak istemiyorlar. Bu noktada yasal düzenlemeler yapılarak işyerinin tanımı yeniden ele alınmalı" dediler.

SGK'ya maliyeti 25 milyar lira

SGK yetkililerinde alınan bilgiye göre kayıtdışı işçiliğin sadece SGK'ya maliyeti yıllık 25 milyar lirayı buluyor. Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı 2012 bütçesine göre de SGK'nın bütçesi 161 milyar liraydı. Teşvikler hariç SGK'nın cari işlemler açığı 25 milyar lira seviyesinde. Kayıtdışılılığın tamamen bitmesi durumunda SGK'nın açığı kapanmış olacak. Yetkililer, bugün prim ödemeye başlayan bir erkeğin 60 kadının 58 yaşında emekli olmaya hak kazandığını söyleyerek, "Bu doğru bir yaş belirlemesidir. Eskiden 40 yaşında emekli olabiliyordunuz. Ortalama yaşam süresi 68'di. Yani adam 20 yıl prim ödüyordu, 28 yıl maaş alıyordu. Yanlış hükümet politikalarından kaynaklı aksaklıklar bunlar" şeklinde konuştular.