SGK, baz istasyonundan işçilik alamıyor

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun, "Asgari işçilik uygulaması ve uzlaşma" başlıklı 85'inci maddesi; "Madde 85 -İşverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgari işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilir. Söz konusu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları tarafından yapılır" diye başlar.

GSM ŞİRKETLERİNİN 75 BİNDEN FAZLA 'BAZ'I BULUNUYOR

Cep telefonlarıyla sağlıklı görüşme yapabilmek için kısa aralıklarla baz istasyonu kurulması gerekmektedir. Bu sebeple de halen ülkemizde 75 binden fazla baz istasyonu var. İstasyonun yapımında, inşaat ve elektronik malzeme kullanıldığı gibi işletmeye alınabilmesi için de elektriğe ihtiyaç var. Yani, her bir baz istasyonu için belli sayıda işçi ve o işçilere verilmiş ücretleri olması gerekir.

Baz istasyonu yapım işi, genellikle, dünyaca bilinen şirketlere veriliyor. Bu firmalar baz istasyonunun inşaat ve altyapı işini Türk taşeron şirketlerine veriyorlar. Ancak, gerek altyapı gerekse de montaj işinde çalışanların büyük bir çoğunluğunun sigortası yok. Bu sebeple de gerek üstlenici yabancı şirketler gerekse de Türk taşeronlar arasında büyük bir haksız rekabet var. Sigortasız işçi çalıştıranlar düşük tekliflerle işi alırken, sigortalı işçi çalıştıranlar gerçek fiyat teklifleri sebebiyle işi alamıyorlar. İşçilerini SSK'ya bildirenler arasında gerçek ücret değil genelde asgari ücret üzerinden prim ödeniyor.

SAYISIZ ÖLÜMLÜ İŞ KAZASI VAR

Baz istasyonu yapımı ve çalışmaya alınması esnasında sayısız iş kazası oluyor ama olaylar genelde sosyal güvenlik mevzuatına uyulmadığı için Türk taşeronların üzerinde kalıyor. Ana yüklenici asıl şirketler ortada görünüyor. Kısaca, asıl işveren alt işveren ilişkileri düzensiz ve yasadışı.

Sosyal Güvenlik Kurumu Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı'na bağlı 600 müfettişin her yıl bir veya birkaç sektörü asgari işçilik ücreti bakımından incelemeye alması yasal görevleri arasında ama bugüne kadar asgari işçilik listesinde esamileri okunmayan GSM baz istasyonu işine el atmaları gerekiyor. Hem kayıtdışılığı, hem haksız rekabeti hem de SGK'nın parasını kurtarırlar.

SGK YURTDIŞI BORÇLANMASINDAKİ EZİYETE SON VERDİ

Bu köşeden en son cuma günü yayınladığımız, "Yurtdışı borçlanma eziyeti tam gaz devam ediyor" başlıklı haberimizden sonra SGK Başkanlığı yayınladığı e-genelge ile tüm Sosyal Güvenlik Merkezlerine uygulamayı değiştirdiğini duyurmuş ve eziyete son verdiğini ilan etmiştir.

Bundan böyle, pasaport giriş çıkışları ile konsolosluklardan alınan ikamet veya yurtdışı çalışma belgeleri tam uymuyorsa da gurbetçilerin yurtdışı borçlanma talepleri kabul edilecek. Ancak, kendilerinden bir taahhütname alınacak ve "Belgelerimi konsolosluktan aldığımı, doğru olduğunu, doğru olmaması halinde çıkacak tüm sonuçları kabul ediyorum" mealinde imza alınacak. Sonra borçlanmaları kabul edilecek ama SGM'ler de belgeyi veren konsolosluğa yazı yazıp "Ekteki belge doğru mu?" diye soracaklar. Aklın yolu bir, ama SGK'da kimileri var empati yapmaktan uzak, sosyal güvenlik mevzuatından bihaber ve eziyet sever. Bir grup da var ki her şeye hâkim ve empati kurup doğruları bulabiliyor.

Ali Tezel Bloomberg