SSK Tarihi

Öte yandan SSK, önemli bir sosyal politika aracıdır. Dün olduğu gibi, bugün de kaçırılan sayısız fırsatlar, bu kurumdan, ülkemizin en verimli biçimde yaralanmasının önüne dikilmiştir. Çalışmalarımz, giderek SSK’nın bugün karşılaştığı birçok sorunun dün de var olduğunu ortaya koymaktadır. 

Kurum sağlık tesislerinin kuruluşundan bu yana gelişmelerini ortaya koymak amacıyla kurum yetkilileri ile birlikte hazırlanan anket formunun yanıtları gelmiş ve değerlendirilmiştir. Kurum sağlık tesislerindeki gelişmeleri ve yürütülen değerli çalışmaları ortaya koymak amacıyla, uzun süre başhekimlik yapan kişilerle görüşmelere gerçekleştirilip, el yazıları alınmıştır. Kurum emektarlarının el yazıları bu araştırmanın ekinde sunulmuştur.Genel Kurul Raporları’nın “Temenni ve Dilekler” bölümleri, katılımcıların kurum ile ilgili değerlendirmeleri ve yönlendirmelerini yansıttığı için önemle üzerinde durulmuştur. Bugüne değin 1946-1980 arasında hazırlanan raporlar incelenmiştir. Genel Kurul çalışmalarına bakıldığında, kurumun bugüne değin geçirdiği evreler, sosyal güvenliğe verilen önem görülebilmektedir. Kısa sayılabilecek bir süre içerisinde SSK’ca büyük aşamalar gerçekleştirilmiştir. Ancak bazı uyarıların dikkate alınmadığı, çoğu dileklerin gerçeğe dönüşmeyip umut olarak kaldığı anlaşılmaktadır. 

Yüksek Öğretim Kurumu’nun (YÖK) Tez Birimi’nin “tez katalogları” üzerinde yapılan araştırma sonucu, sosyal güvenlik, sosyal güvenlik kuruluşları, Türkiye’de sosyal güvenlik, sigorta, sosyal sigorta, sigorta sektörü, sosyal devlet, çalışma hayatı, Avrupa Topluluğu ve SSK anahtar sözcükleri ile 1983-1993 dönemine ait tezlere ulaşılmıştır. Bunların listesinin, tarih çalışmasının ekleri arasında sunulmuştur. 

SSK ile ilgili istatistiksel verileri toplamak amacıyla, kurumun 4792 sayılı yasayla 1946 yılında “İşçi Sigortaları Kurumu” adıyla çalışmaya başladığı dönemden itibaren, kurumun faaliyet raporları ve istatistik yıllıkları incelenmiştir. Toplanan istatistiksel veriler, çalışmanın gerektirdiği ölçülerde tablolaştırılmış, hesaplamalar yapılmıştır. SSK’nın yıllar itibariyle karşı karşıya kaldığı sorunları, kurum yönünden sorun oluşturan alanları daha ayrıntılı görmemize olanak sağlayan genel kurul raporları, 1946 yılından başlayarak ayrıntılı bir biçimde ve birkaç ekip halinde okunmuş ve elde edilen bulgular sınıflandırılmıştır. 

SSK’nın uluslararası kuruluşlarla olan ilişkilerinin ortaya konulması ve konuyla ilgili birimlerin incelenmesi de çalışmaların bir bölümünü oluşturmuştur. Bu başlık altında üç temel birim belirlenmiştir. Bu üç temel birim şunlardır: ILO Poyası ve ISSA ile ilişkiler, Yurtdışı İşçi Hizmetleri Daire Başkanlığı. Kurumun uluslararası ilişkileri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın talimatıyla düzenlenmektedir. Araştırmamızda gözetilen önemli noktalardan biri, düzenlenen bu ilişkilerin kurum içinde yapılan çalışmalarda uluslararası bilgilere ulaşma ve çalışmaların örgütlenmesinde nasıl bir işleyiş olduğu gözlenmektedir. Uluslararası alanla ilişkili birimlerin ne tür bir eşgüdüm içinde oldukları araştırılmıştır. 

SSK’nın hukuki konumunun ve ilgili mevzuatın ortaya konulması için ayrıntılı araştırmalar yapılmıştır. Özellikle Sosyal Sigortalar Yasası ile Sosyal Sigortalar Kurumu Yasası incelenmiştir. Anılan yasaların ilk ortaya çıkışından başlayarak geçirdikleri tüm yasal değişiklikler saptanmış ve bu yasaların kabulü ve değişiklikleri sırasındaTBMM’ce gerek komisyonlarda gerekse genel kurulda yapılan çalışmalar, tartışmalar ve gerekçeler TBMM Tutanak Dergisi’nden araştırılarak ortaya konulmuştur. Ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin SSK yasasına ilişkin kararları da bulunmuş ve örneklenmiştir. Böylece kurum tarihinin, “hukuk” boyutunun yazılmıştır. 

Bir kurumun yükselmesinde olduğu gibi, tarihinin de yazılmasında katılımın önemi çok büyüktür. Kurum yetkililerinin çabası olmadan böyle büyük bir çalışmanın altından kalkmak olanaksız olurdu. Bir kurumun tarihini yazmak, her şeyden önce, onu bugünlere getiren “emek” ve “sahiplenme” duygusunu yansıtabilmeyi de zorunlu kılar. SSK, çeşitli dönemlerinde, kurum emektarlarının katılımını özendirmiş ve artırmıştır. Böylesi dönemler, kurumun parlak dönemleridir. Başarabilsek, “gölge”nin düştüğü dönemlerle “parlak” dönemleri yan yana sergilenmeye çalışılmıştır. . 

Tüm bu araştırmalar sonucunda meydana getirilen metin SSK tarafından kitap olarak yayınlandı.