Taksi Şoförlerinin de Kıdem Tazminatı Hakkı Doğabilir

Ankara'da ticari taksim var ve işten çıkardığım taksi şoförüm tazminat davası açmak istiyor. İki buçuk yıl önce ticari taksimde işe başladı. Kendi isteğiyle işe başladı. Çalışan aynı zamanda Emekli Sandığı emeklisi, hasılatın % 30-40 arası komisyonla, ortalama 1500 liradan aşağı düşmeyecek şekilde çalıştı. Aramızda hiçbir yazılı anlaşma yoktur. Karşılıklı anlaşmayla hiçbir sosyal güvence yazışması yapılmamıştır. 01.01.2011 tarihinde banka kredisiyle kullandığı aracı sıfır km ticariye aktardım. Yedi ay süresince sıfır arabayı kullandı.

Ancak aracımı kötü kullanıp yıprattığını fark ettim. Kendi kafasına göre tarihini belirleyip izine ayrıldığından beni müşkül ve zor durumda bıraktığından kendisine arabamı bırakmasını söyledim. O da buna karşılık tazminat davası açmak için avukata başvuracağını söyledi. Bu durumda karşı tarafa tazminat ödeme durumu olur mu? Çünkü çalıştığı müddette hasılatın % 30-40 kadarını kendisine alıyordu. Bu durumda ne yapmam gerektiğini mağdur işveren olarak aydınlatmanızı istirham ederim. M.S. Gökdere

Sayın okurum, takside çalışanların sosyal güvenlik durumu son düzenlemelerle epey değiştirilmiştir. Sorularınız iki bölümü içermektedir. Birincisi tazminat konusu, ikincisi de sosyal güvenlik boyutu.

ŞOFÖR İÇİN SGK'YA SGDP ÖDEMELİYDİNİZ

Son düzenlemeye kadar, taksinizde çalışan Emekli Sandığı emeklisi şoförünüz için SGK'ya önce emekli çalışanlar için işe giriş bildirgesi vermeniz ve sonrasında da her ay aylık SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi) bildirgesi vererek, prim ödemeniz gerekirdi. Bunu yapmadığınız için şoförünüzün şikâyeti halinde veya iş mahkemesine vermesi halinde SGK'ya yüklüce (150 bin lira kadar) prim ve ceza ödemek zorunda kalırsınız. Bu durumda şoförünüzün cebine para girmez ama size zarar vermiş olur.

Son yapılan düzenlemelerle Mart 2011 'den sonra ayda 10 günden az çalışan emekli taksi şoförleri için SGK'ya prim ödeme şartı kaldırıldığından, sizin de şoförünüz ayda 10 günden az çalışıyorsa Mart 2011 sonrası için prim ve ceza gelmez.

TAZMİNAT İÇİN SİZ DAHİL 3 ÇALIŞAN GEREKİR

Normal şartlarda kendisi (haklı sebebi olmaksızın) istifa eden işçilere kıdem tazminatı ödenmez ama sizin işçiniz benim sigortamı yapmadığı için işi bıraktım diyerek tazminat talep edebilir, ama tazminat alabilmesi için taksinizde siz dahil en az 3 kişinin çalışıyor olması gerekiyor. Normalde, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 4'üncü maddesi gereğince zaten esnafların yanında çalışan işçilerin kıdem tazminatı gibi İş Kanunu'ndan doğan hakları yoktur.

Zira, 4857 sayılı İş Kanunu'nun "İstisnalar" başlığı adı altındaki 4'üncü maddesinde de belirtildiği üzere, 4857 sayılı İş Kanunu, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu'nun tarifine uygun 3 kişinin çalıştığı işyerlerinde uygulanmaz. Öte yandan, 5362 sayılı "Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu"nun 3'üncü maddesi gereğince de; "Madde 3 - Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Esnaf ve sanatkâr: İster gezici ister sabit bir mekânda bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu'nca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedeni çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunan meslek ve sanat sahibi kimseleri..." şeklinde tanımlanmıştır.

Siz de halen basit usul defter tutuyorsanız ki çoğunluk öyledir, esnafsınız. Siz dahil takside 3 kişiden çok çalışan varsa çalışanınız mahkemeyle kıdem tazminatı hakkına kavuşur.

Kıdem tazminatı alabilirsiniz

01.09.1995 işe başladım, 17.06.1997 işten ayrıldım, 12.08.2001 'de aynı işyerinde işe başladım halen devam ediyorum. Toplam 3614 günüm var. İşten ayrılmak istiyorum kıdem tazminatımı alabilir miyim? Alabiliyorsam nerelere ne şekilde başvurmam gerekir? Sevcan Çalışır

Hanımefendi, 15 yıllık sigortalılık süresi ve bu süre içinde en az 3600 günlük prim ödediğinizden isterseniz bağlı olduğunuz SGK Merkez Müdürlüğüne gidip, "Kıdem Tazminatı Alabilir" yazısı alıp, bu yazıyı işverene verip aynı gün işi bırakıp, tazminatınızı da alabilirsiniz.

Ali Tezel - Bloomberg