Yüzde 5 düşük maaşa erken emeklilik fırsatı

Maliye yüzde 5 kesinti istiyor, ancak Almanya'da yüzde 2 olan bu oran önümüzdeki haftalarda kesinleşecek.

İlhan, sorunlara çözüm için bizden de katkı bekliyor. İlk sorum "emeklilikte yaşa takılanlar" ile ilgili oldu. Başkan İlhan, bu konuda çalışmalarının devam ettiğini ve yakında gerçek metnin ortaya çıkacağını ifade etti. "Her erken emekli olunacak yaş için emekli aylıklarında bir indirim söz konusu olup olmadığı" soruma ise şimdilik taslak metinde her erken emekli olunacak yaş için "yüzde 5'lik bir indirimi" düşündüklerini, ama henüz kesinleşmediğini ekledi. Maliye'nin görüşünün yüzde 5 kesinti yapılması yönünde olduğunu dile getiren İlhan, yaşı bekleyen 300 bin SSK'lı emekli olma hakkı elde edeceğinden maliyet unsurunun hesaplandığını da belirtti.

Yaşa takılanlar hangi grup?
SSK'lı olanlardan 8.9.1999 gününe kadar emeklilik için iki şart vardı. Birincisi, sigortalılık süresi (kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl), ikincisi de 5000 günlük prim ödeme gün sayısı. Bu tarihten sonra ise üçüncü bir şart daha geldi, yaş şartı. 8.9.1999'dan önce işe giren için kadınlarda 40 ile 58, erkeklerde ise 44 ile 60 yaş arasında değişen yaş bekleme süresi getirildi.

SOKAK ÇOCUKLARI KURTULDU
Ana-babası olmayan 18 yaşından küçük çocukların zorunlu "Genel Sağlık Sigortası" kapsamında hem gelir testi hem de GSS primi konusunda zorluklar vardı. Artık sokak çocuklarının, para ödemeden primleri Hazine'den ödenerek sağlık hizmeti karşılanmış olacak. İşverenler, sadece GSS (yüzde 12.5) ve kısa vadeli (yüzde 2) prim ödüyorlar ve yüzde 5'lik indirim hakları yoktu. Şimdi işverenler de yüzde 5'lik indiriminden faydalanacaklar.

YABANCI İÇİN GSS'YE ESNEKLİK
Özellikle İngiliz ve Alman hükümetleri ile diplomatik soruna sebep olan, yabancılardan ülkemizde bir yıldan çok ikamet edenlerin zorunlu olarak GSS primi (aylık 250 lira gibi) ödemeleri uygulamasına da son veriliyor. Bundan böyle sadece isteyen yabancı GSS primi ödeyecek, istemeyen ödemeyecek. Sorunu ortadan kaldırmak için denetmenlerin belli illerde grup ve büro başkanlıkları olarak toplanması ve merkezileştirilmesi de düşünülüyor.

ALMANYA'DA YÜZDE 2'LİK KESİNTİ VAR
Almanya'da normalde emeklilik yaşı, işe giriş ve doğum tarihlerine göre 65 veya 67'dir. Ancak 63 yaşına gelmiş olanlar her eksik yaş için yüzde 2'lik daha düşük emekli aylığı bağlama oranıyla 67 yaşını beklemeden emekli de olabiliyorlar. Daha sonra çalışsalar bile emekli aylıkları artmıyor. Finlandiya'da da benzer uygulama var, ama daha güzel. Eksik aylık bağlama oranıyla daha erken yaşlarda emekli olanlar, çalışmaya devam ederlerse her çalıştıkları yıl aldıkları emekli aylığı yüzde 2 artarak gerçek aylıklarına yükseliyor.

BORÇLANMA TALEBİNİ DE AKTARDIM
'Emeklilikte yaşa takılanlar' grubu da beni arayıp "Emekliliğimize yaş şartından kaç yıl kalmışsa parasını peşin ödeyelim, aylıktan indirim yapmasınlar" idi. Başkan hanım bu teklife de sıcak baktığını ve bakanlıkla konuyu değerlendireceklerini ifade etti. Bu uygulanırsa günlük en az 10.5 lira borçlanmak gerekiyor. Bu da örneğin 5 yılınız kalmışsa 19 bin lira borçlanma demek.

ŞİMDİLİK PLAN SADECE SSK'LI OLANLAR İÇİN
Yaşı beklerken iş bulma umut ve isteği azalandan sadece SSK'lılara (4/A'lı) erken emeklilik hakkı gelirken, Bağ-Kur'lu (4/B'li) ve memurlara (4/C'li) bu hak düşünülmüyor. Bu konuda en önemli kriter iş bulma konusu olduğu için SSK'lı olup da emeklilik bekleyenlerin ilk planda düşünülmesi doğru olmakla birlikte, Bağ-Kur'lulara ve memurlara da erken emeklilik getirilmesi yerinde olacaktır.

Çalıştıkça emekli aylığı düşüşüne de çözüm var
İşin ilginci çalışanları daha geç emekli etmeye çalışan hükümetler "Bu yetmez, bir de çalıştıkça emekli aylıklarını düşüreceğiz" dediler. Bu sebeple 1.1.2000 gününden sonra biraz, 1.10.2008 gününden sonra ise her prim ödenen ay için ileride alınacak emekli aylıkları 2'şer lira düşüyor. SGK Başkanı ile bu konuyu görüştüğümüzde Denizli Pamukkale Üniversitesinden Oğuz Karadeniz'in bu konuda teklifini değerlendirdiklerini belirtti. Teklife göre, aktif yaşlanma politikaları kapsamında, günü dolduktan sonra yaşı beklerken çalışmaya devam ederken, her fazla 360 gün aylık bağlama oranının (ABO) 2 değil, 3 olarak alınması ve 50 yaşından sonra çalışılan her yıl için de ABO'nun
4 olarak alınması durumunda sigortalıların daha çok aylık almak adına çalışmaya devam edecekleri beklentisi olacağı belirtilmiş.

EMEKLİ ÇALIŞANLARA DA MÜJDE
Emekli olduktan sonra çalışıp SGK'ya SGDP primi ödeyerek çalışan emeklilerin, bu çalışmalarından emekli aylıklarına yansıma olmadığından gerçekte 1.5 milyondan fazla emekli çalışan olduğu halde 80 bini kayıtlı, geri kalanı kayıtdışı çalışmaktadır. Bunu engellemek adına, emekli olduktan sonra çalışılan her yıl için emekli aylıklarının yüzde 2 artırılması da düşünülmektedir. Bu durumda hem gelir vergisi hem de prim geliri artmış olacak.

Kaynak : Bloomberg HT Ali Tezel