Ölüm İşlemleri

Ölüm tutanaklarına varsa nüfus cüzdanı da eklenir. Nüfus cüzdanı yoksa bu husus tutanağın ilgili alanında belirtilir. Ölüm, meydana geldiği yer ve koşullara bağlı olarak aşağıda belirtilen görevliler tarafından bildirilir:

a) Şehir ve kasabalarda 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu gereğince defin ruhsatı vermeye yetkili olanlar,

b) Köylerde, varsa resmî tabip veya sağlık kuruluşu yetkilileri, yoksa köy muhtarları,

c) Hastane ve bakım evi gibi sağlık kurumlarında kurum amirlikleri,

ç) Askeri birliklerde tabipler veya iç hizmet mevzuatına göre kıta komutanlıklarınca görevlendirilmiş olanlar ve askerlik şubeleri,

d) Doğal afetlerde mülkî idare amirlerince görevlendirilecek memurlar,

e) Adlî olaylarda ve kazalarda ilgili Cumhuriyet savcılıkları,

Ölüm olayının meydana geldiği tarihten itibaren, dış temsilcilikler ise olaydan haberdar oldukları tarihten itibaren on gün içerisinde Genel Müdürlüğe ya da nüfus müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdürler.

10 günlük yasal süresi geçtikten sonra gönderilen Ölüm Bildirimlerine 213 sayılı Vergi Usul Kanununda tespit ve ilan edilen yeniden değerlendirme oranına göre 2010 yılı için belirlenen 32.00 lira nüfus para cezası uygulanır.

Kanunî süre geçtikten sonra nüfus müdürlüklerine gelen ölümlere ait tutanaklar resmî sağlık kurumları kayıtlarına veya diğer resmî belgelere dayanılarak düzenlenmiş ise nüfus müdürlüklerince kabul edilip işleme alınır.

Yurt içinde meydana gelen ölümlerde, ölüm nerede meydana gelmişse o yerin nüfus müdürlüğüne, ölüm yerinin tespit edilememesi halinde ceset nerede bulunmuşsa o yerin, ölüm bir taşıt içinde olmuşsa bu taşıttan çıkarıldığı yerin nüfus müdürlüğüne bildirilir.

Ölenin kaydı yok ise yapılacak soruşturma sonunda Türk vatandaşlığı ve ailesi tespit edildiği takdirde doğum tutanağı düzenlenerek aile kütüğüne önce doğum, sonra ölüm olayı işlenir.

Ölüm tutanaklarına varsa nüfus cüzdanı da eklenir. Nüfus cüzdanı yoksa bu husus tutanağın ilgili alanında belirtilir.

Kocası Ölen Kadın

Kocası ölen kadın yeniden evlenmedikçe ölen kocasının aile kütüğünde kalır ve kocasının soyadını taşımaya devam eder. Yazılı talebi halinde dilerse bekârlık hanesine dönerek bekârlık soyadını alıp kapanmış olan nüfus kaydını canlandırabilir. Bu durumda nüfus kaydı taşınmasına ilişkin form kullanılır.

Sağlık Kuruluşlarınca Düzenlenecek Ölümler

İl, ilçe ve beldede meydana gelen ölüm olayı üzerine defin ruhsatı vermeye yetkili resmi tabip (Hükümet Tabibi, Belediye Tabibi, Sağlık Ocağı Tabipleri, Aile Hekimleri) tarafından, resmi tabip bulunmayan yerlerde sağlık personeli veya belediye başkanlığınca bu işle görevlendirilmiş memur tarafından ölüm olayının bildirildiği ve gömme izin belgesi düzenlendiği tarihten itibaren ölüm tutanağı düzenlenerek on gün içinde ilçe nüfus müdürlüğüne gönderilir. Ölen kişiye ait nüfus cüzdanı varsa tutanağa eklenir. Ölünün, ölüm olayının meydana geldiği yer dışında bir başka yere gömülmek üzere nakli söz konusu ise, ölüm tutanağı cenaze nakil iznini veren makam tarafından düzenlenir.

Doğa Olayları ve Kazalar Sonucunda Meydana Gelen Toplu Ölümler

Yer sarsıntısı, çöküntüsü ve kayması, sel baskını gibi doğa olaylarında veya hava, deniz, demir ve karayollarında ya da maden ocaklarında meydana gelen kazalarda, binaların çökmesi, yıkılması gibi nedenlerle toplu ölümlerin olması halinde Vali veya Kaymakamlarca görevlendirilecek memurlarca ölenlerin kimlikleri tespit edilir. Kimlik tespitinin yapılması mümkün olmadığı takdirde, Mülki İdare Amirince görevlendirilecek kişilerce ölenlerin fotoğrafları çektirilerek özel bir dosyada muhafaza edilir.

Olaya adli makamlarca el konulmuş ise bu makamlarca yaptırılan tespitten yararlanarak ölenlerin kimlikleri ve nüfusta kayıtlı oldukları yer iki örnek halinde listeye geçirilir. Listelerin altı tutanak şeklinde bağlanarak listeyi düzenleyen görevlilerce imzalanır. Bundan sonra bu listelere, liste düzenlenmesine olanak bulunmadığı hallerde, ilgili makamların resmi yazıları veya bu makamlarca verilecek belgelere dayanılarak ölüm tutanağı düzenlenmek üzere listeler o yer ilçe nüfus müdürlüğüne teslim edilir.

İlçe nüfus müdürlüğünün hasar görmüş olması halinde düzenlenmiş olan listelerle ilgili olarak Bakanlıklarca verilecek teslimata göre işlem yapılır.

Türk Vatandaşı ile Evli Olan Yabancıların Ölümü

Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı ile evli olan bir yabancının Türkiye'de veya yurt dışında ölümü halinde yurt dışında Türk Konsolosluklarına, yurt içinde ise bulunduğu yer nüfus müdürlüğüne kişinin öldüğünü gösteren resmi belgelerin intikal ettirilmesi halinde; ilçe nüfus müdürlüğünce diğer olaylar kütüğünden numara verilmek suretiyle Türk vatandaşının kaydının düşünceler alanına olaya ilişkin açıklama yapılır ve kişinin medeni durumu “dul” olarak düzeltilir.

Ölü Olduğu Halde Aile Kütüğünde Sağ Görünenler

Ölmüş olduğu halde aile kütüklerinde sağ görünenlere ait ölüm tutanakları, ölüm olayını gösterir belge ile başvurulması halinde nüfus müdürlüklerince düzenlenir ve gerekli işlem yapılır. Herhangi bir belge ibraz edilememesi durumunda ölüm beyanının doğruluğu nüfus müdürlüklerince tahkik ettirildikten sonra düzenlenecek ölüm tutanağı, mülkî idare amirinin onayı ile işleme konulur.

Ölümü belirten resmi belge olarak; sağlık kuruluşları veya özel hastanelerce düzenlenen kayıtlara dayanılarak kamu kuruluşlarınca verilmiş yazı veya raporlar, trafik kazalarıyla ilgili raporlar, mahkeme kayıtları, mahkeme kararları veya benzeri belgeler kabul edilir. Bildirim sırasında her hangi bir belge verilemediği takdirde ise ölünün yakınlarının ve ölüm olayını bilenlerin kimlikleri ve yerleşim yeri adresleri tespit edilir.

Belgeler bir yazı ekinde güvenlik makamlarına gönderilerek Mülki İdare Amirliği aracılığı ile ilgili kişinin ölümünün araştırılması istenir. Kişinin öldüğünün tespit edilmesi halinde tutanak düzenlenerek ölüm olayı aile kütüğüne tescil edilir. Ölüme ilişkin tüm tahkikatlar müracaat edilen ilçe nüfus müdürlüğünce yürütülür ve sonuçlandırılır.

Ancak, idari bir işlemle ölümü işlenen kişinin sağ olduğunun herhangi bir şekilde anlaşılması halinde, durum Valiliğe intikal ettirilerek, Valiliğin ya da ilgilinin bu yolda mahkemeden aldığı karara göre işlem tesis edilir.

Yurt Dışındaki Ölümler

Yurt dışında bulundukları sırada ölen Türk Vatandaşlarının ölüm olayı, ilgili yerel makamlardan alınan belgenin Türkiye Cumhuriyeti temsilciliğine verilmesi suretiyle bildirilir. Yabancı makamların ölüm belgesine dayanılarak dış temsilciliğimizde ölüm tutanağı düzenlenir. Ölüm tutanağının açıklamalar alanına “...............ce verilen ............... gün ve ......... sayılı belgeye dayanılarak düzenlenmiştir.” şeklinde açıklama yapılır. Bildirimi yapanın imzası ve varsa ölenin nüfus cüzdanı alınır.

Ölüm tutanağına ölenin nüfus cüzdanı eklenerek aile kaydının bulunduğu yer ilçe nüfus müdürlüğüne gönderilir.

Yurt Dışındaki Ölümlere Ait Tutanakların Türkiye'de Tutulması

Yurt dışında Türk Vatandaşının ölümü her hangi bir nedenle Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine bildirilemediği takdirde; yabancı resmi makamlardan alınan resmi belgenin Türkçeye çevrilip usulüne göre onaylanmasından sonra müracaat edilen ilçe nüfus müdürlüğünce ölüm tutanağı düzenlenir.

Ölümün Aile Kütüklerine Tescili

Yetkili ve görevli makamlar tarafından gönderilen iki örnek ölüm tutanağı aile kütüğüne tescil edilir.

Ölüm tutanaklarına dayanılarak düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildiriminin ilgili vergi dairesine bildirilmesinde ölenin yerleşim yeri adresi esas alınacağından, ölen kişinin ölüm olayını bilgi işlem ortamındaki kaydına tescil eden nüfus müdürlüğünün bulunduğu ilçede ikamet etmesi halinde, düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, tescil işlemini gerçekleştiren nüfus müdürlüğünce ilgili vergi dairesine bildirilir. Ölen kişinin;

a)ölüm olayının bildirildiği nüfus müdürlüğünün bulunduğu ilçede ikamet etmemesi halinde, nüfus müdürlüğünce bilgi işlem ortamındaki kaydına tescil işlemi gerçekleştirilmekle birlikte; düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, ölenin yerleşim yerinin bulunduğu ilgili vergi dairesine,

b) Son kanuni yerleşim yeri adresinin tespit edilememesi nedeniyle ölüm tutanağında adres bilgisinin bulunmaması halinde, ölüm olayının bildirildiği nüfus müdürlüğünce bilgi işlem ortamındaki kaydında tescil işlemi gerçekleştirilmekle birlikte; düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, ölenin nüfusa kayıtlı bulunduğu il defterdarlığına, gönderilir.

Ölüm Kaydının Kaldırılması

Aile kütüğündeki nüfus kaydına tescil edilmiş olan ölüm kaydı mahkeme kararı ile kaldırılır. Ölüm kaydı ilgililer tarafından dava açılarak kaldırılabileceği gibi, kaydın yanlışlığı nüfus idaresince ileri sürülerek durum Cumhuriyet Savcılığına bildirilmek suretiyle de dava açılması sağlanabilir.

Türkiye'deki Yabancıların Ölümü

Türkiye'deki yabancıların ölümü nüfus idarelerine bildirildiği takdirde;

Üç örnek ölüm tutanağı düzenlenir. Bir örneği ilgililere verilerek diğer örneği yabancılar ölüm dosyasına konur, üçüncü örneği de Emniyet Müdürlüğüne gönderilir.

Nüfus müdürlüklerine intikal eden yabancı kişilerin ölümlerine ait ölüm tutanakları ekinde ikamet tezkeresi mevcut ise, ikamet tezkeresi de ikamet izni verilen İl Emniyet Müdürlüğüne gönderilir.

Türkiye'de ölen yabancı, Devletimizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere taraf olan bir devletin vatandaşı ise hakkında örneğine uygun, çok dilde hazırlanmış bir örnek ölüm belgesi düzenlenerek ilgilinin uyruğu bulunduğu devlete iletilmek üzere Genel Müdürlüğe gönderilir.

Nüfusta Kayıtlı Olmayanların Ölümü

Aile kütüğünde kaydı olmayan kişinin ölümüne ilişkin tutanaklar resmî veya özel sağlık kurumları veya kamu kurum ve kuruluşlarının kayıtlarına dayanılarak düzenlenmişse nüfus müdürlüğünce kabul edilip işleme alınır.

Ölüm tutanaklarında yer alan bilgilere göre aile kütüğünde kaydı bulunmayan kişiler, Yabancılar ve Vatandaşlık Durumları Düzgün Olmayan Kişiler Kütüğüne kayıt edilerek Türk Vatandaşı olup olmadıkları araştırılır.

Türk Vatandaşı olduğu anlaşıldığı takdirde, ölüm tutanağına dayanılarak nüfus idaresince re'sen doğum tutanağı düzenlenir.

Ölen kişi bu doğum tutanağına dayanılarak aile kütüğüne tescil edilir. Daha sonra ölüm tutanağı aile kütüğüne geçirilir, Yabancılar ve Vatandaşlık Durumları Düzgün Olmayan Kişiler Kütüğündeki kaydı, aile kütüğü ile bağ kurularak kapatılır.

Yaptırılan soruşturma sonucunda ölen kişinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmadığı ve ailesinin aile kütüklerine kayıtlı bulunmadığı anlaşıldığı takdirde, ölüm tutanağı Yabancılar ve Vatandaşlık Durumları Düzgün Olmayan Kişiler Kütüğündeki kaydına işlenerek, yabancılar/ ölüm dosyasında muhafaza edilir.

Ölen Kardeşin Nüfus Kaydının Kullanıldığı İddiası

Bir kişinin aile kütüklerine tescil edilmediği ve kendisinden önce doğup ölen kardeşine ait nüfus kaydını kullandığı yolundaki iddia ve bildirimleri, doğum ve ölüm olaylarının meydana geldiğini gösteren yetkili makamlarca verilmiş resmi bir belge olmadıkça nüfus idaresince kabul edilmez ve verilen ölüm tutanakları işleme konulmaz.

Resmi belge olarak:

1) Sağlık kuruluşlarının kayıtlarına dayanılarak verilen doğum veya ölüme dair belgeler,

2) Gömme izni ve bunlarla ilgili kayıt örnekleri,

3) Diğer resmi dairelerde kişi ile ilgili olarak yapılan kayıt ve işlem örnekleri,

4) İlköğretim ve varsa diğer okullara ait kayıt ve ayrılma tarihlerini gösterir belgeler, kabul edilir.

Güvenlik makamlarınca beyanların doğru olup olmadığı yolunda geniş kapsamlı bir araştırma yaptırıldıktan sonra düzenlenecek dosya Bakanlığa gönderilir ve alınacak talimata göre gerekli işlem yapılır.

Ölüm Karinesi

Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakmayı gerektiren durumlar içinde ortadan kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile o yerin en büyük Mülki İdare Amirinin emri ile kütüğe ölüm kaydı düşülür. Bir kimsenin genel taşıt araçlarında meydana gelen kaza sonucunda veya yangın, patlama, savaş gibi kişinin ölümüne kesin gözle bakılabilecek haller içinde kaybolduğu ve cesedi de bulunamadığı takdirde, bu durumu belgelendirilmek koşuluyla olayın meydana geldiği yerin en büyük Mülki İdare Amirinin yazılı emri ile hakkında ölüm tutanağı düzenlenir. Buna dayanılarak aile kütüğüne ölüm kaydı tescil edilir.

Ölümüne kesin gözle bakılacak haller içinde kaybolan ve cesedi de bulunamayan kimselerin eşi, altsoyu ve üstsoyu ile kardeşleri, bunların yokluğu halinde mirasçıları tarafından her hangi bir nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvurmaları gereklidir.

Sözü edilen yazılı başvuru sırasında varsa, iddiayı kanıtlayacak askeri veya emniyet makamlarından alınacak resmi belgeler ya da olayın meydana geldiği yerdeki kurumlardan alınacak resmi belgeler de dilekçeye eklenir. Herhangi bir resmi belge verilmemişse iddianın belgelendirilmesi istenir.

Dilekçe, dilekçeye eklenen belgeler ve gerektiğinde nüfus müdürlüğünce yaptırılan soruşturma sonucunda elde edilen belgeler olayın doğruluğunu ve öldüğü iddia edilen kişinin o olayın meydana geldiği sırada o yerde bulunduğunu kanıtlamaya yeterli görülürse, kişinin kayıtlı olduğu yer nüfus müdürlüğü durumu gerekçeli olarak Mülki İdare Amirinin onayına sunar.

Mülki İdare Amirince ölüm kaydının tescili uygun bulunmadığı takdirde ilgililerin istekleri reddedilir. Kendilerinden mahkemeye başvurarak kaybolan kimsenin ölü veya sağ olduğunun hâkim tarafından hükme bağlanması istenir.

Mülki İdare Amirinin uygun bulması üzerine ilçe nüfus müdürlüğünce iki örnek ölüm tutanağı düzenlenir. Tutanağa “Ölümüne kesin gözle bakılacak hal içinde kaybolması nedeniyle Valiliğin/Kaymakamlığın .../.../.... gün, .....sayılı emri üzerine düzenlenmiştir” açıklaması yazılır, ölüm tutanağı aile kütüğüne tescil edilir.