Üsküdar İstanbul

Üsküdar İstanbul Haritası, İletişim, Yol Tarifi ve Adresi Nerede

Üsküdar Tarihçe

İlçeye adını, güneybatı kesimdeki eski iskele yerleşmesi verir. Günümüzde hemen hemen Selman Ağa, İnkılap, Gülfem Hatun ve Rumi Mehmet Paşa mahallelerini içine alan bu tarihsel yerleşmeye Üsküdar denir. Bazı kaynaklara göre, Moda Burnu'nda oturan Halkedonlular teknelerini MÖ 7. yy'da Üsküdar kıyısında bulunan tersanelerde inşa ediyorlardı. Adının, Yunanca Skutarion (Skytarion) ya da Latince Skutari'nin (Scutari) zamanla değişime uğramasıyla bugünkü halini aldığı sanılır. Semt MÖ 5. yy'da kıyıdaki yerleşim bölgesini surla çeviren Atinalılar döneminden ve hatta daha da önceden beri önemli bir ulaşım ve konaklama merkeziydi.

 Boğaz'ın iki yakası arasındaki ulaşımda tarih boyunca büyük önem taşıdı. Bizantion ve Konstantinopolis'i ele geçirmek amacıyla değişik dönemlerde doğudan gelen farklı güçlerin düzenledikleri saldırılar sırasında hep askeri üs olarak kullanıldı. Ulaşım, konaklama, askeri üs olarak yararlanılmasının yanı sıra, ticari açıdan da büyük önem taşıyan Üsküdar, Konstantinopolis'in fethinden çok önce 1352'de Türklerin eline geçti. Orhan Gazi döneminden beri Osmanlıların denetiminde olan Üsküdar'a Türklerin geniş ölçüde yerleşmesi II. Mehmed (Fatih) dönemine rastlar.

İstanbul'un fethinden sonra, kent ile çevresinde yönetim ve yargı düzeninin kurulması sırasında iki büyük birim belirlendi. Suriçindeki kentsel alanı İstanbul Kadılığı temsil ediyordu. Sur dışında banliyö durumundaki Eyüp,Galata ve Üsküdar kadılıklarına ise Bilad-ı Selase deniyordu. Üsküdar kadısı, öbür kadılarla birlikte padişah ve sadrazama bağlıydı. Anadolukavağı, Gebze, Kartal, Pendik ve Şile'de Üsküdar kadısının birer naibi vardı.Beykoz Kazası da Üsküdar Kadılığı'na bağlıydı ama naibini arpalık olarak bu kazayı yöneten müneccimbaşı belirlerdi. 

Kandıra ve Şile kazaları da 1581'de Üsküdar Kadılığı'na bağlandı. 1826'da İhtisab Nezareti, 1846'da da adı daha sonra Zaptiye Nezareti olarak değiştirilen Zaptiye Müşirliği kuruldu. 1867'de çıkarılan Vilayetler Nizamnamesi'ne göre İstanbul'da valilik kurulmamış, bu görev Zaptiye Müşirliği tarafından yürütülmüştür. Bu dönemde Dersaadet ve Bilad-ı Selase, Bab-ı Zaptiye'ya bağlı değildi. 1854'te şehremaneti kurulunca İhtisab Nezareti kaldırıldı ve 1877'de Beyoğlu, İzmit, Kaza-ı Erbaa'yla birlikte Üsküdar da mutasarrıflık yapıldı. Bu mutasarrıflıklar Zaptiye Nezareti'ne bağlıydı. Üsküdar Mutasarrıflığı'nın Beykoz, Gebze, Kartal ve Şile kazaları vardı. 1918'de İstanbul Vilayeti'ne bağlı Beyoğlu ve Üsküdar mutasarrıflıkları, Cumhuriyet'in İlanı'ndan sonra 1924'te tüm sancaklar vilayet yapılınca ayrı birer vilayet (il) oldular. 1926'daki yönetsel düzenlemeler sırasında Üsküdar da kaza (ilçe) yapılarak İstanbul Vilayeti'ne bağlandı.

1877'de İstanbul Şehremaneti 20 belediye dairesine ayrıldı. Bunlardan 4'ü bugünkü ilçe sınırları içindeydi. Anadoluhisarı ve çevresine On Dördüncü Daire, Beylerbeyi ve çevresine On Beşinci Daire, Paşalimanı ve çevresine On Altıncı Daire, Üsküdar ve Doğancılar çevresine On Yedinci Daire adı verilmişti. 1913'te daireler kaldırıldı ve 9 şube kuruldu. Üsküdar uzun süre 1930'da adı değiştirilen İstanbul Belediyesi'nin şube müdürlüklerinden biriydi.

Eskiden doğuda Kartal İlçesi'ne komşu olacak kadar geniş bir alanı kaplayan Üsküdar İlçesi'nin görünümü, tüm ilde olduğu gibi 1950'lerden itibaren hızla değişmeye başladı. Ülkenin çeşitli yörelerinden İstanbul'a yönelen göçten Üsküdar İlçesi de payına düşeni aldı. 1960'larda Çamlıca, Bulgurlu ve daha doğudaki alanlarda hızlı bir gecekondulaşma yaşandı. Bu yıllarda sanayi bölgesi olarak belirlenen Ümraniye ve çevresinde gecekondular ve gecekondu mahalleleri oluştu.

Buradaki hızlı nüfus artışı 1963'te Ümraniye'de belediye kurulmasını zorunlu kıldı. Boğaziçi Köprüsü'nün açılması Kadıköy'de olduğu gibi Üsküdar'da da yerleşimi özendirdi. Otomobil edinmenin yaygınlaşmasının getirdiği ulaşım kolaylığı ilçenin İstanbul Boğazı'na bakan semtlerinde de nüfus artışına neden oldu. İlçenin 1970-1980 arasındaki yıllık ortalama nüfus artışı yüzde 10'u aştı. Bunun nedenlerinden biri de Fatih Sultan Mehmet Köprüsü çevre yollarının geçtiği kırsal kesimde hızlı bir yapılaşma yaşanmasıydı. Bu gelişmeler Ümraniye'nin 1987'de ilçe yapılmasıyla sonuçlandı. Bu yüzden, 1985'te 490.185 olan Üsküdar İlçesi'nin nüfusu 1990'da 395.623'e geriledi.

2008 yılında yapılan idari düzenlemeyle, ilçenin güneydoğusundaki 3 mahalle (Örnek, Esatpaşa ve Fetih) Üsküdar'dan ayrılarak yeni kurulan Ataşehir İlçesi'ne katıldı.

Önemli yapılar

Eskiden İstanbul'daki en önemli Türk yerleşmelerinden biri olan Üsküdar, Osmanlı dönemi boyunca büyük bir imar faaliyetine sahne oldu. O dönemin Üsküdar kasabası ve çevresi birçok külliye, cami, hamam ve çeşme gibi yapılarla, ilçenin Boğaziçi sahilleri ise saraylar, sahilsarayları, yalılar ve köşklerle süslendi. Kız Kulesi En Önemli Yapılardan Biridir.

Bunlardan başlıcaları

Aziz Mahmud Hüdayi Külliyesi Altunizade Külliyesi Çinili Külliyesi Eski Valide Camii Mihrimah Sultan Külliyesi Şemsi Paşa Külliyesi Yeni Valide Külliyesi Rum Mehmet Paşa Camii Ayazma Camii Beylerbeyi Camii Beylerbeyi Sarayı

Adile Sultan Kasrı Sultan Abdülaziz Av Köşkü III. Ahmet Çeşmesi Selimiye Kışlası Nurbaba Tekkesi Çamlıca Kasrı Ahmediye Külliyesi Şahkulu Dergahı Kartal Ahmet Baba Tekkesi Büyük Selimiye Camii Kız Kulesi Özbekler Tekkesi

Bir açık hava müzesine benzeyen ve Karacaahmet Sultan dergahını da içinde bulunduğu Karacaahmet Mezarlığı İstanbul'un Anadolu yakasındaki en büyük Müslüman mezarlığı olma özelliğini yüzyıllardır korumaktadır. Diğer bir mezarlık Bülbülderesi Mezarlığı'dır.

Kuzguncuk'taki Ayios Panteleymon Kilisesi ve Ayazması, gayrimüslimlere ait Ayios Yeoryios Kilisesi, Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, İlya Profiti Rum Ortodoks Kilisesi, Beth Yaakov Sinagogu (Kal de Abaso ya da Aşağı Sinagog ya da Büyük Sinagog) ve Kal de Ariva (Yukarı Sinagog) adlı dinsel yapıların ilçenin bir semtinde yan yana bulunmaları ilgi çekicidir. Osmanlı döneminde ilçenin İstanbul Boğazı kıyısında birçok sahilsarayı ve yalı vardı. Yalnızca yalılardan çok az bir bölümü günümüze kadar ayakta kalabilmiş, yanmış ve yıkılmış olan eski yapıların yerine yeni yalılar inşa edilmiştir. Eski yalılardan günümüzde kısmen ya da tamamen ayakta olup görünebilen başlıcaları Kıbrıslı Yalısı, Kont Ostrorog Yalısı, Abud Efendi Yalısı, Edib Efendi Yalısı, Recaizade Ekrem Bey Yalısı, Mahmud Nedim Paşa Yalısı, Sadullah Paşa Yalısı ve Fethi Ahmet Paşa Yalısı'dır. Kız Kulesi ilçenin simgesidir.

Üsküdar, İstanbul İli'nin en yeşil ilçelerinden biridir. Koruma altında olduğu sanılan bu yeşil alanlar kuzeyden güneye doğru sırasıyla Cemil Filmer, Kandilli Kız Lisesi, Vaniköy Rasathane, Vaniköy, Vahideddin, Cemil Molla, Münir Bey, Fethi Paşa, Demirağ, Hüseyin Avni Paşa, Abdülmecid Efendi, Şehzade Yusuf İzzeddin Efendi, Büyükçamlıca, Küçükçamlıca ve Adile Sultan Validebağı korularıdır.

Üsküdar İlçesi'ndeki koruların halka açık bir bölümü aynı zamanda mesire yeri özelliği taşır. Büyük Çamlıca ve Küçük Çamlıca tepelerinde yapılan düzenlemelerden sonra bu alanlar da gezi ve dinlenme açısından halkın ilgisini çekmektedir. İstanbul Boğazı kıyısındaki semtlerde birçok balık lokantası vardır. Bunlar ve Nakkaştepe gibi yerlerdeki manzara açısından zengin öbür tesisler özellikle tatil günlerinde büyük ilgi görmektedir.

Üsküdar Eğitim 

İstanbul'daki başıca eğitim ve kültür kurumlarından bir bölümü Üsküdar İlçesi sınırları içindedir. Eskiden Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane binası olan ve daha sonra Haydarpaşa Lisesi'ne hizmet veren tarihsel yapıda günümüzde Marmara Üniversitesi'nin bazı birimleri bulunmaktadır. Bu üniversiteye ait hastane deAltunizade'dedir. Üsküdar'daki diğer yükseköğretim kurumları İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul Şehir Üniversitesi, 29 Mayıs Üniversitesi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi ve Özyeğin Üniversitesi'dir. Kandilli Rasathanesi 1982'den beri Boğaziçi Üniversitesi'ne bağlıdır. Üsküdar Fen Lisesi, Bilfen Koleji, Çamlıca Kız Lisesi, Kandilli Kız Lisesi, Kuleli Askeri Lisesi ve Üsküdar Amerikan Lisesi, İcadiye İlköğretim Okulu, Küplüce İlköğretim Okulu, Üsküdar Cumhuriyet Lisesi, Halide Edip Adıvar Lisesi, Üsküdar Lisesi(Eski Kız Lisesi), Üsküdar Ticaret Lisesi, Validebağ Kız Meslek Lisesi, Mithatpaşa Kız Meslek Lisesi, Özel Çamlıça Kız Meslek Lisesi, Şeyh Şamil Lisesi, Özel Hurp Haç Ermeni Lisesi, Özel Sev Okulları Üsküdar İlçesi'ndeki başlıca eğitim kurumları arasında yer alır.

Adile Sultan Kasrı (Hababam Sınıfı'nın çekildiği bina) Üsküdar Sınırları İçindedir, Öğretmen evi ve Misafir Evi Olarak Kullanılır.

İlçe sınırları içinde 36 okul öncesi öğretim kurumu, 65'i resmi 22'si özel 87 ilköğretim okulu, 21'i özel, 29'u resmi toplam 50 ortaöğretim kurumu bulunmaktadır

Üsküdar Sağlık 

Üsküdar ilçesi sınırları içinde bulunan devlet hastaneleri;

• Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp Damar Cerrahi Hastanesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
• Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
• Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
• Üsküdar Devlet Hastanesi,
• Validebağ Semt Polikliniği ve Üsküdar Semt Polikliniği.

Üniversite hastaneleri olarak da

• Başkent Üniversitesi İstanbul Uygulama ve Araştırma Merkezi
• Marmara Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'dir. Ayrıca 10 tane özel hastane ve 24 sağlık ocağı (Aile Sağlık Merkezi) bulunmaktadır[2].

Özel Hastaneler;

Yunus Emre Hastanesi, Academic Hospital, Özel Üsküdar Hospital, Özel Anadolu Hastanesi, Özel Selimiye Hastanesi, Dünya Göz Hastanesi, Avrupa Göz Hastanesi.

Ulaşım

İlçenin ulaşım açısından taşıdığı önem günümüzde de sürmektedir. Eskiden Üsküdar ile Kabataş ve Sirkeci arasında yapılan araba vapuru seferlerine, Boğaziçi Köprüsü'nün açılmasından bir süre sonra son verilmiştir.Araba vapuru seferleri günümüzde Harem İskelesi ile Sirkeci arasında yapılmaktadır. Bu iskele çevresindeki otogar (Harem Otogarı), Anadolu'daki çeşitli merkezlerle İstanbul arasında yapılan karayolu ulaşımında eskisi kadar olmasa da hala önemli bir yer tutmaktadır.

Boğaziçi Köprüsü'nün Anadolu yakasındaki ayağı ilçe sınırları içindedir. Eskiden E-5 olarak tanınan D-100 Karayolu Harem'e kadar uzanır. Bu karayolundan Uzunçayır mevkiindeki köprülü kavşakla ayrılan çevre yolu Boğaziçi Köprüsü'ne ulaşır. Bu çevre yolundan Küçük Çamlıca eteklerinden ayrılan bir başka yol Fatih Sultan Mehmet Köprüsü çevre yoluyla bağlantı sağlar.

İlçe, karayollarının önem kazanmasından bu yana suyolu ulaşımından yeterince yararlanamamaktadır. İstanbul Boğazı kıyısındaki bazı iskelelerle (Üsküdar, Kuzguncuk, Beylerbeyi, Çengelköy, Kandilli) karşı kıyıdaki belli iskeleler arasında (Üsküdar-Eminönü) şehir hatları vapurlarıyla tarifeli seferler yapılmaktadır. Üsküdar İskelesi'yle Beşiktaş, Kabataş ve Sirkeci arasında yapılan “motor” seferleri de halkın ulaşım gereksinmesini karşılaması açısından önem taşır.

2013 Yılında Tamamlanacak Marmaray Projesiyle İstanbul'un önemli ulaşım ve ticaret merkezi Üsküdar olacaktır. Marmaray Projesi tamamlandığı zaman Üsküdar'da yeni bir yeraltı istasyonu hizmete açılacaktır.

Anadolu Yakası Otobüs Terminali Harem Otogarı Üsküdar İlçesi Sınırları İçindedir.

Spor

İlçenin en büyük mazisine sahip takımı Üsküdar Anadolu Spor ile Adını ilçeden alan eski Üsküdarspor olan Anadolu Üsküdar 1908 Spor Kulübü profesyonel ligde yer alan iki üsküdar takımından birisiniz. Anadolu Üsküdar 1908 Spor Kulübü Kendisi gibi 20. yüzyılın başında kurulan diğer köklü İstanbul kulüplerinin tersine sönük bir geçmişe sahiptir. Yalnızca futbol branşında faaliyet gösteren kulüp 2009-10 sezonu itibariyle TFF 3. Lig'de mücadele etmektedir. Anadolu Üsküdar gibi 3. Lig'de mücadele eden bir diğer Üsküdar takımı Beylerbeyi SK iç saha maçlarını Beylerbeyi 75. Yıl Stadı'nda oynar. Üsküdar Belediyesi Spor Kulübü'nün özellikle Bayan Hentbol Takımı hayli başarılıdır. Kulüp ayrıca atletizm, hentbol, judo, karate ve taekwondo branşlarında faaliyet gösterir. Bu kulüpler dışında ilçede profesyonel ve amatör olarak çeşitli branşlarda faaliyet gösteren 60'ya yakın kulüp vardır.

İlçedeki spor tesisleri Bağlarbaşı Spor Salonu, Beylerbeyi 75. Yıl Stadı, kullanma hakkı Galatasaray Spor Kulübü'ne ait olan Burhan Felek Açık Yüzme Havuzu, Burhan Felek 50. Yıl Spor Salonu, Burhan Felek Kapalı Yüzme Havuzu, Marmara Üniversitesi kampüsü içinde yer alan Ekrem Koçak Atletizm Sahası'dır. Üsküdar Cumhuriyet Lisesi İçinde Voleybol'cular İçin Spor Kompleksi Bulunmaktadır.

Üsküdar Ekonomi

Üsküdar İlçesi'nde egemen ekonomik etkinlik ticarettir. Küçük çaptaki ziraat alanları dahi yerleşim alanına dönüştüğü için tarımsal faaliyet yok denecek kadar azdır. Su ürünleri alanında da bir adet su ürünleri kooperatifi vardır. Tarımsal faaliyetler gibi sanayi tesisleri de yoktur. Sayısı fazla olmayan küçük imalathaneler nüfusa göre kayda değer sayılmaz. Ancak Türkiye'nin önde gelen çok sayıda sınai ve ticari teşebbüsün yönetim merkezi ilçe sınırları içindedir. [4] İlçede daha ziyade küçük esnaf ve sanatkâr ile emekli nüfus bulunmaktadır, faal nüfusun bir bölümü ilçe dışında çalışmaktadır. Haydarpaşa Limanı Üsküdar ile Kadıköy ilçe sınırının ortasındadır.

Altunizade Semti Bir çok Plaza ve İş Merkezine Ev Sahipliği Yapmaktadır.

Üsküdar İlçesinde ki Tek Alışveriş Merkezi Aynı Zamanda İstanbul'unda En Eski Alışveriş Merkezlerinden Olan Capitol Alışveriş Merkezi Üsküdar Sınırları İçinde Altunizade Semtinde Bulunmaktadır.

Nakkaştepe Bölgesinde Koç Holding Yönetim Binası Bulunmaktadır.

Uncular Caddesi'de Üsküdar'ın Önemli Ticaret Merkezlerinden Biridir.( Bu Cadde Elektrikçi ve Nalbur Gibi Dükkanları Barındırarak Ticaret Caddesi Olarak Bilinir.)

Üsküdar Nüfus

Yıllara göre ilçe nüfus verileri
Yıllar	Kent	Kır	Toplam
2011	532.182	-	532.182
2010	526.947	-	526.947
2007	582.666	-	582.666
2000	495.118	-	495.118
1997	472.124	-	472.124
1990	395.623	-	395.623
1985	467.212	22.973	490.185
1980	261.141	105.045	366.186
1975	202.957	51.938	254.895
1970	143.527	27.740	171.267
1965	115.336	19.720	135.056
1960	101.814	10.007	111.821
1955	88.087	10.141	98.228
1950	69.477	2.948	72.425
1945	60.722	3.073	63.795
1940	52.859	2.110	54.969

Üsküdar Mahalleler

Acıbadem Ahmediye Altunizade Aziz Mahmud Hüdayi Bahçelievler Barbaros Beylerbeyi Bulgurlu Burhaniye Cumhuriyet Çengelköy Ferah Güzeltepe İcadiye Kandilli Kısıklı Kirazlıtepe

eski_uskudar_salacak_sahili

Üsküdar İstanbul Resim Galerisi

eski uskudar salacak sahili

istanbul sehir üniversitesi üsküdar

Kız Kulesi Boğaz Köprüsü

Kız Kulesi Boğaz

Kız Kulesi Eski İstanbul Manzara Muhteşem

Kız Kulesi Güneşin Batışı

Kız Kulesi Salacak

Kız Kulesi Sultanahmet

Kızkulesi'nden Üsküdar

Salacak Üsküdar İstanbul

uskudar havadan

uskudar vapuru

uskudar harita konum istanbul

uskudar istanbul

uskudar meydani 1940

Uskudar Selimiye yagliboya

Üsküdar Camileri İstanbul

Üsküdar Cumhuriyet Dönemi

Üsküdar Eski İstanbul Gravür

Üsküdar Eski İstanbul

Üsküdar Galata İstanbul

Üsküdar Harita Konum İstanbul

Üsküdar Kartpostal İstanbul

Üsküdar Kayıklar İstanbul

Üsküdar Kız Kulesi İstanbul

Üsküdar Meydanı Boğaz'dan

Üsküdar Meydanı İstanbul 1930

Üsküdar Meydanı İstanbul

Üsküdar Meydanı

Üsküdar Osmanlı Dönemi.

Üsküdar Sahil Yürüyüş İstanbul

Üsküdar Sahili Yelkenli İstanbul

Üsküdar Sahili İstanbul

Üsküdar Sahili

Üsküdar Salacak Sahili İstanbul

Üsküdar Topkapı Sarayı

Üsküdar Uçan Martı İstanbul

Üsküdar Vapur Keyfi İstanbul Boğazı

Üsküdar ve Boğaz Köprüsü İstanbul

Üsküdar İstanbul Ahmet Fethi Paşa Yalısı

Üsküdar İstanbul Kış

Üsküdar İstanbul'a Boğaz'dan Bakış