E Devlet Kapısı 'en iyi performansa sahip internet sitesi'

ODTÜ Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kürşat Çağıltay ve Enformatik Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi Suna Durmuş'un kamu internet sitelerinin vatandaş merkezli tasarlanıp tasarlanmadığına yönelik araştırmasında, Türkiye'deki 33 e-devlet sitesinin içeriği irdelendi.

Çalışmada, bu sitelerden sunulan hizmetleri kullanırken vatandaşların karşılaştıkları problemler ve bu problemlerin sebepleri belirlendi.
Araştırma sonuçlarına göre, e-Devlet Kapısı yüzde 88,4′lük kullanılabilirlik performansı ile değerlendirme kıstaslarının pek çoğunu karşılayarak ilk sırada yer aldı. e-Devlet Kapısı'nı yüzde 79,9 ile Cumhurbaşkanlığı internet sitesi, yüzde 79,4 ile de Sosyal Güvenlik Kurumu internet sitesi takip etti.

Kullanılabilirlik performansı yüzde 75′in üzerinde yer alan sitelerin "iyi" olarak değerlendirildiği araştırmada, Türkiye İstatistik Kurumu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Başbakanlık, Kalkınma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı internet siteleri de yüzde 75′in üzerindeki kullanılabilirlik performansı ile bu kategoride yer aldı. İncelenen 33 kamu kurumu internet sitesi içerisinde toplam 9 kamu kurumunun internet sitesinin kullanılabilirlik performansı "iyi" olarak değerlendirildi.

Kamu internet sitelerine karne verildi

Değerlendirme sonucu 13 internet sitesi "orta" not grubunda değerlendirildi. Bu kurumlar; Diyanet İşleri Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı olarak belirlendi. Ancak bu sitelerden görme engellilerin, kurumların sunduğu elektronik hizmetlere etkin bir biçimde ulaşmakta problem yaşadığı ortaya kondu.
Değerlendirme sonucu Milli Savunma Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, TBMM ve Maliye Bakanlığı'nın internet sitelerinin menülerinin karmaşık olduğu, bu sebeple vatandaşların aradıkları bilgiyi bulmada sıkıntılar yaşadığı belirtildi.

"Arama fonksiyonu ihmal edildi"

Araştırma sonuçlarına ilişkin bilgi veren ODTÜ Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, Türkiye'de e-devlet hizmetleri için önemli yatırımlar yapıldığını ve birçok devlet kurumu hizmetlerinin internet üzerinden sunulmaya başladığını ifade etti.
Araştırmanın bu hizmetlerin internet üstünden vatandaşlar tarafından kullanımında ciddi sorunlar olduğunu ortaya koyduğunu belirten Çağıltay, kamu internet sitelerinin vatandaş merkezli tasarlanmadıklarını söyledi.
Değerlendirilen 33 e-devlet sitesinin yarısında içerik organizasyonunun problemli olduğunun tespit edildiğini ve bu internet sitelerinde vatandaşların faydalanacağı hizmetlerin kolay ulaşabilir yerlerde olmadığının görüldüğünü belirten Çağıltay, bu nedenle vatandaşların, ihtiyaç duydukları uygulamaları e-devlet sitelerinde ararken zaman kaybettiğini ya da bu siteleri kullanmaktan kaçındığını ifade etti.
Vatandaşların internet sitelerinde erişmek istedikleri hizmeti bulmalarının bir diğer yolunun site içerisindeki arama fonksiyonunun kullanımı olduğuna dikkati çeken Çağıltay, ancak değerlendirilen internet sitelerinin yaklaşık yüzde 30′unda arama fonksiyonu bulunmadığını, kalan internet sitelerinin birçoğunda ise arama fonksiyonunun etkin bir şekilde çalışmadığını kaydetti.

En zayıf nokta

Çağıltay, araştırmanın, kamu sitelerinin en zayıf olduğu noktayı "engellilerin kullanımına uygun tasarlanmamış olması" biçiminde ortaya koyduğunu belirtti.
İncelenen sitelerin görme engelliler tarafından kullanımı konusunda çok büyük sorunlar bulunduğunu vurgulayan Çağıltay, "Araştırmamıza göre, hemen hemen tüm e-devlet siteleri görme engelliler dikkate alınmadan tasarlanmış" dedi.
Çağıltay, şöyle devam etti:
"Araştırma sonuçlarına göre, kamu internet siteleri hazırlanırken vatandaşların bu sitelerden ne beklediği araştırılmamakta ve siteler vatandaşların ihtiyaçlarına yönelik hazırlanmamaktadır. Genelde ilgili kamu kurumu yöneticilerinin tanıtımının ön plana çıktığı internet sitelerinin tasarımı vatandaş odaklı değil kurum yöneticisi odaklı yapılmaktadır. Kamu internet sitelerinin kurum yöneticisinin etkinliklerini duyuran yapıdan çıkartılıp kurumun vatandaşa sunduğu hizmetleri öne çıkartan yapıya getirilmesi en acil eylem olması gerekir.