İstimlak işlemi neden yapılır?
- Belediyece istimlakin yapılabilmesi için imar planında taşınmazın kamu hizmetine tahsisli olması gerekmektedir. (Park, yol, metro, hızlı tramvay, alt ve üst geçit, otopark mezarlık alanı, kamu hizmet alanı, vb. gibi)
- İstimlak özel mülkiyetin tamamının veya bir kısmının devlet mülkiyetine geçmesi veya bu gayrimenkul üzerinde idari irtifaklar kurmak (mesela geçit hakkı) şeklinde olabilir.
- İstimlaklarda gayrimenkulün Anayasa ile ilgili kanunda öngörülen esaslara göre tespit edilmiş bedelinin nakden ve peşin olarak koşulsuz ödenmesi gerekir.
- Özel kanunlarla ön görülen olağanüstü durumlarda (Halk sağlığını tehdit eden unsurları oluşturan taşınmazlar vb. gibi) 4650 Sayılı kanun ile değişik 2942 Sayılı Kanunun 27. maddesi uygulanır. Bu maddeye göre kamulaştırma kararı Bakanlar Kurulundan alınır.
İstimlak Bedeli Nasıl Belirlenir?
İstimlak kararı alınan gayrimenkul için, öncelikle bir tespit komisyonu oluşturulur.
Üç kişiden az olmamak üzere oluşan bu komisyon, istimlakin bedelini hesaplar.
Komisyon bunun için vergi kayıtlarını esas alınabileceği gibi, çevredeki emlak ofislerinden yerin değeriyle ilgili bilgi de alarak bir bedel tespit eder. Tespit edilen bedel uzlaşma komisyonuna gönderilir. Uzlaşma komisyonu gayrimenkul sahibini davet eder ve tespit komisyonun belirlediği fiyat üzerinden pazarlık yapar. Bu süre sonunda gayrimenkul sahibi ve uzlaşma kurulu anlaşırsa tapuda devir işlemi yapılır ve kişi kamulaşma bedelini nakden ve peşin olarak alır.
Bu süreçte gayrimenkul sahibi ile komisyon uzlaşmaz ise idare, asliye hukuk mahkemesinde kamulaştırma davası açar. Mahkeme 1 ay sonraya gün vererek uzlaşma kurulu ve gayrimenkul sahibinin tekrar pazarlık yapmasını talep eder.
Burada da anlaşma sağlanamaz ise mahkeme, bilirkişi yardımıyla malın değerini hesaplatır. gayrimenkul sahibi mahkemenin belirlediği bedeli kabul etmeme halinde karara itiraz etme, temyiz hakkına sahiptir.
4650 Sayılı kanun ile değişik 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu istimlakin nasıl yapılacağını göstermek amacıyla çıkarılmış bir yasadır. İstimlakle ilgili bu kanun maddesinden de ayrıntılı bilgi edinmek mümkündür.