Japon Yeni ve İsviçre Frangı Dövizzede'ler Konusunda Bilirkişi

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 2008’de bankalardan Japon yeni ve İsviçre frangı’na endeksli konut kredisi alan ancak dövizdeki aşırı yükselme sonucu mağdur olan 7 bin vatandaş için Başbakanlık’a talimat gönderdi.

Hazırladığı raporda, bankaların “dövizin fırlayacağını bile bile vatandaşları Japon yen’i ve İsviçre frangı üzerinden konut kredisi çekmeye teşvik ettikleri” tespitine yer veren TBMM, bankalar ile vatandaşların Başbakanlık koordinasyonunda bir komisyon kurularak uzlaştırılmasını istedi.

Dövizzedeler ve Tüketici Derneği Toplantısı

Banka yönlendirdi

TBMM, bunun başarılamaması halinde yasal düzenleme gerektiğini, aksi durumda kanundan kaynaklanan yaptırımları uygulayacağını iletti.

TBMM Dilekçe Komisyonu, dövizzede vatandaşlardan gelen yüzlerce başvuru üzerine bankalar ve ilgili devlet kurumlarıyla bir araya gelerek kapsamlı bir rapor hazırladı.

4 Aralık’ta karara bağlanan çalışmada Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Süleyman Yılmaz ile İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyesi Avukat İsmail Altay bilirkişi olarak görevlendirildi. Altay’ın bilirkişi görüşünde, “Bankaların, özellikle 2007 yılı sonuna doğru, basını kullanmak suretiyle ‘en istikrarlı para birimlerinin Japon yeni ve İsviçre frangı olduğunu’ ileri sürerek müşterilerine bu para birimlerine endeksli kredileri pazarladıkları, anılan kredilerin özellikle 2008 yılı yaz aylarında daha yoğun olarak kullandırıldığının gözlemlendiği” ifadesi yer aldı.

Raporda, Altay’ın görüşleri arasında “Kredi ile konut almak isteyen tüketicilerin TL kredisi ya da Amerikan doları ve euro’ya endeksli kredilerin yüksek faiz oranlarını ödeme güçleri olmadıkları için, banka memurlarının kendilerini özellikle yen ve frank endeksli kredilere yönlendirdiklerini ifade ettikleri ve ikna etmek için de geçmiş yıllara ilişkin 7 ve 10 yıllık kur artışlarını gösterdikleri ve enflasyonist dönemi de anlatarak kurun istikrarlı olduğuna ikna ettikleri” bilgisinin bulunduğu kaydedildi.

Merkez Bankası Uyarmış

Rapora göre, Altay, bankaların Japon yen’inin yükseleceğini önceden bildiğini ise Merkez Bankası kararına dayandırdı. Raporda Altay’ın şu tespitine yer verildi: “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 2007-1 Numaralı Ödemeler Dengesi Raporunda, ‘Dış Ekonomik Gelişmeler’ başlığı altındaki 10’uncu maddede Türkiye’de faaliyet gösteren bankaları Japon ekonomisinin gidişatı, Japonya Merkez Bankası’nın para politikasını değiştireceği ve yen’in yükselişe geçeceği uyarısında bulunduğu görülmektedir.”

Kahtalı Mıçı simge oldu

Adıyamanlı türkücü Kahtalı Mıçı (Mustafa Aslan) uzun süre dövizzedelerin simgesi oldu. Mıçı 2008 yılında Japon yeni cinsi 110 bin lira civarı konut kredisi kullandı. Faizi düşük olduğu için daha önce hiç görmediği Japon yeni’ni tercih etti. 2007 yılı sonu, Mıçı krediyi almadan önce 1 dolar 123.42 yen’di. 2011’de 1 dolar 83 yen oldu, yani yüzde 50’nin üzerinde değerlendi. Kur riski gerçekleşince Mıçı’nın ödemesi de aynı oranda arttı. Mıçı 2 yıl ciddi maddi sıkıntılar yaşamasıyla gündeme geldi.

İŞTE BAZI TESPİTLER

Raporun sonuç bölümünde TBMM Dilekçe Komisyonu şu tespitlerde bulundu:

• Türkiye Bankalar Birliği’nden alınan bilgiler ışığında 2007-2009 yılları arasında Japon Yeni ve İsviçre Frangı ile kredi almış ve mağdur olmuş olabilecek yaklaşık 6000 - 7000 tüketicinin olabileceği belirlenmiştir.
• Bankaların kur farkından dolayı aldıkları ücretleri faiz getirisi olarak gösterdikleri, böyle bir faiz oranının haksız kazanç ve sebepsiz zenginleşme olarak yorumlanabileceği düşünülmektedir.
• Oluşturulacak herhangi bir çözüm tarzının her iki tarafın da menfaatine uygun olması gerektiği, borçlunun ödemelerini sürdürebilmesini sağlarken bankaları da zarara uğratmaması gerektiği kanaati oluşmuştur.

Uzlaşma veya yasa

TBMM Dilekçe Komisyonu, “Başbakanlık koordinatörlüğünde, bireysel dövize endeksli kredi kullanan ve mağdur olmuş tüketicilerin korunması amacıyla, bütün tarafların katılımıyla başta mağdurların temsilcileri olmak üzere Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye Bankalar Birliği ile en fazla dövize endeksli kredi vermiş olan banka temsilcilerinden oluşan bir komisyonun kurulmasına, Komisyonun inceleme ve değerlendirmesi neticesinde idari düzenleyici işlem yapılması gerekiyorsa yapılmasına, tarafların uzlaştırılması için bir çözüm yolunun bulunmasına, taraflar anlaşmaya yanaşmıyorsa ve Tarafınızca uygun görülüyorsa TBMM İçtüzüğünün 116’ncı maddesi gereğince kanuni düzenleme yapılmasında değerlendirilmesine oybirliğiyle karar verildi” değerlendirmesini yaptı.

Dövizzede Kanun Teklifi



Dövizzede İsviçre Frangı ve Japon Yeni Kanun Teklifi Detay İçin