Yaş hariç emeklilik şartlarını yerine getiren kıdem tazminatını alıp işinden ayrılabilir

Mehmet SÖNMEZ

Cevap: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 49 yaş ve 5300 gün prim ödeme şartlarına tabisiniz. Emeklilik için aranan şartlardan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartını yerine getirenler, kıdem tazminatını alarak işlerinden ayrılabilir. Prim ödeme sürenizi doldurmanıza karşın 25 yıllık sigortalılık sürenizi doldurmadığınız için işyeriniz kıdem tazminatınızı ödememiş. Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz ancak 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarıyla kısmi yaşlılık aylığı ile de emekli olmanız mümkün. Sosyal güvenlik kurumu il müdürlüğüne başvurarak yaş hariç kısmi aylık için diğer şartları yerine getirdiğinizi belirtip kıdem tazminatı alabileceğinize dair bir yazı isteyin. Yazıyı aldıktan sonra işyerinize başvurarak kıdem tazminatınızı talep edin.

Basın işi yaş şartınızı 43’e indiriyor

Soru: Sigorta başlangıç tarihim 1 Mayıs 1988 dir. Bugüne kadar 7500 gün prim ödedim. 1989 yılından beri basın işinde çalışıyorum. Yıpranma olarak 4,5 kazandım. Ayrıca askerden sonra sigortalı olduğum için askerlik borçlanması yaptım. Bu ay ödeyeceğim size sormak istediğim basında çalışmadan kaynaklanan erken emeklilik hesaplaması nasıl oluyor? Bu şartlarla (18 ay askerlik borçlanmasını da koyarsam) ne zaman emekli olurum?

Mehmet Semercioğlu

Cevap: 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren basın işi yıpranma alan işler arasından çıkartıldı. Ancak, kazanılmış haklarda korundu. Normalde askerlik borçlanması sigorta başlangıç tarihinizi 18 ay geri götürüyor ve emekli olmak için;25 yıl sigortalılık süresi 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi oluyorsunuz. Ancak, 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle 4160 gün olan basın işindeki prim ödemenizden dolayı kazandığınız itibari hizmet süresi sigortalılık sürenizi 1040 gün artarak emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme 48 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. Yaklaşık 6200 gün basın işinizdeki prim ödemenizden dolayı kazandığınız toplam 1550 gün itibari hizmet süresi de, emekli olacağınız yaşı bu kez, 43 yaş 9 aya düşürdüğünden, bundan sonra prim ödemeseniz de bu yaş haddini dolduracağınız Temmuz 2010 ayında emekli olabilirsiniz.

Anneniz 4 yıl borçlanırsa hemen emekli olur

Soru: Annem 1962 Bulgaristan doğumlu. 01.11.1992 sigorta başlangıcı var. 1772 gün SSK primi, 2280 gün isteğe bağlı toplam 4052 gün primi var. Bulgaristan’daki çalışmış olduğu günleri borçlanmak üzere başvuruda bulunduk ve cevap geldi. 3605 gün çalışmış günü var. Biz bu günlerin ne kadarını borçlanırsak annem hemen emekli olabilir ve bu borçlandığımız günlerin ücreti ne kadar olur? Son olarak annemin bu şekilde emekli olması halinde yaklaşık ne kadar emekli maaşı alır?

Mehmet AKIN

Cevap: Anneniz Bulgaristan’daki çalışmasının 4 yılını (1440 gününü) borçlanması halinde, sigorta başlangıç tarihi 4 yıl geri giderek emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 45 yaş şartlarına tabi olur. Borçlanma bedelini ödedikten sonra hemen emekli olur. Yaklaşık 600,00 YTL emekli aylığı bağlanır.

Ancak mahkeme kararıyla aftan yararlanabilirsiniz

Soru: 2008 yılı içerisinde yasası çıkan Bağ-kur prim/faiz affından, dilekçe verilmesi gereken süre içerisinde yurtdışında gemilerde çalıştığım esnada affın çıkışı ve kabul süresi dolduğundan faydalanamayacağımı öğrendim. Belirtilen süre zarfında uluslararası sularda gemicilik yaptığımı gerek pasaport giriş ve çıkışları ve gerekse çalışmış olduğum şirket tarafından verilen hizmet akdiyle kanıtlayabilirim. Mağduriyetimin giderilebilmesi ve aftan faydalanabilmem için ne önerirsiniz?
Müfid DENİZMEN/Muğla

Cevap: Prim affı kanununda durumunuzu tanımlayan bir düzenleme yok. Ancak, iş mahkemesine dava açmanız halinde, mahkeme durumunuzu mücbir sebep hali kabul edip, af kanunundan yararlanmanız yönünde karar verirse prim affından yararlanabilirsiniz. Bunun için önce aftan yararlanmak için kuruma yazılı başvuruda bulunun. Talebinizi reddedeceklerdir. Ret yazısı geldiğinde de iş mahkemesine dava açın.

Belgeleriniz tamamsa 10-15 gün içinde emekli aylığınız bağlanır

Soru: 7594 prim gün sayım var kazanç toplamım 56,325,72. Yaşım 45. Emeklilik dilekçemi verdim. Emekli maaşım ne zaman bağlanır? Ve maaş miktarım ne kadar olur?
Süleyman Göztepe

Cevap: Belgeleriniz tamam ve eksik evrakınız yoksa, emekli aylığınız 10-15 gün içinde bağlanır. Verdiğiniz bilgilere göre emekli aylığınızın tutarını hesaplamak mümkün değil ancak, yaklaşık 600,00 YTL aylık alacağınızı tahmin ediyoruz.

480 gün prim öderseniz 59 yaşında emekli olursunuz

Soru: 01.01.1957 doğumluyum. 1985 yılında SSK girişim oldu. 2520 gün primim var. 1995-1996 yılları arasında 600 gün Bağ-Kur prim ödemem oldu. Ne zaman emekli olabilirim?

Mahsun İPEK

Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizi 5300 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca, 480 gün daha prim ödeyerek 3120 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 59 yaşınızı dolduracağınız 01.01.2016 tarihinde kısmi yaşlılık aylığı ile de emekli olabilirsiniz.

Eşinizin sigortasından sağlık yardımı alamazsınız

Soru: 08.05.1997 girişli isteğe bağlı Bağ-Kurluyum. Sağlıksız prim ödüyorum. Sağlığımı emekli eşimden emekli sandığından alıyorum. Ve halende devam ediyorum. Sağlık primini kendin ödeyeceksin diyorlar. 6 yıl 8 ay 29 günlük Bağ-Kurluyum ve yaş haddinden kaç yılda emekli olurum?

Ümit ÖRS

Cevap: 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalılar genel sağlık sigortası kapsamına alındı. Bu tarihten itibaren isteğe bağlı sigortalılar sağlık yardımını kendi sigortalarından almak zorundalar. Dolayısıyla eşinizin sigortasından sağlık yardımı alamazsınız. Bağ-Kurdan emekli olabilmeniz için en az 15 tam yıl(5400 gün) prim ödemeniz gerekiyor. Prim ödemenizi 15 tam yıla çıkartacağınız tarihte 55 yaşınızı da dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız 55 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

Memurlarda hizmet birleşmesi ücrete esas ve emekliliğe esas derecede farklılık yaratıyor

Soru: 28.11.1977 tarihinde bir kamu kuruluşunda memur olarak işe başladım. Daha önce sigortalı olarak bazı işyerlerinde çalışmıştım. 20 aylık askerlik hizmetimi de borçlandım. Tüm hizmetlerimi birleştirmek için S.S.K. başvurmam üzerine 993 günüm olduğu bildirildi. Bu sürem ememkli sandığı tarafından birleştirildi ve emekli keseneğime ait maaşıma bir derece verildi. 15 mart 1999 tarihinde 26 yıl 3 ay hizmetle 2.derecenin 1. kademesinden emekli oldum. 2,5 ay daha çalışsaydım 2.derecenin 2.kademesinden emekli olacaktım. Emekli işlemlerim sırasında emekli sandığı S.S.K. undan tekrar hizmetimi soruyor, bu defa 1153 iş günü bildiriliyor. Bu durumda da intibakımda 160 günlük eksiklik oluyor. Emekli Sandığı bana 2.derecenin 1.kademesinden maaş bağlıyor. Fakat 1425 sayılı yasa gereğince sigortalı işlerde geçen hizmetlerden dolayı ek göstergeden faydalanamayacağımı bildirilerek, 3.derecenin ek göstergesi olan 800 puandan ek gösterge verilmiştir. Bu duruma göre, yeni sosyal güvenlik yasasına göre 2.derecenin ek göstergesinden ve 2.derecenin 2.kademesinden yararlanabilir miyim? Ne yapmam gerekir?

Seyfettin YILDIRIM

Cevap: SSK ile Emekli sandığındaki hizmet sürelerinin birleştirilmesinde emekli aylığına esas derece ve kademeler ile ücretinize esas olan derece ve kademeler de sizde olduğu gibi farklılıklar oluşuyor. SSK ve Emekli Sandığı hizmet süreleri 2829 sayılı yasa hükümlerine göre birleştiriliyor. Bu sürelerin emekli aylığınıza esas derece ve kademelerinize intibakı ise 5434 sayılı yasanın Ek 18 nci maddesi hükmünce yapılıyor. Sonuç olarak, çalışırken ücretinizin hesabına esas kademe dereceniz ile emekli aylığınıza esas derece ve kademeniz farklı oluyor. Emekli aylığınız hesaplanırken SSK hizmetlerinizin birleşmesi sonucu intibak ettiğiniz derece ve kademeye göre emekli aylığı bağlanıyor. Ancak emekli aylığına ilave edilen diğer yan ödeme haklarınız ücretinize esas olan derece ve kademeniz dikkate alınmaktadır. Sonuç olarak, emekli aylığını 2 derece ve 2 nci kademe üstünden, hesaplanır. Emekli aylığınıza eklenecek gösterge farkları, ücretinize esas 3 ncü derece dikkate alınarak hesaplanır. Maalesef Emekli Sandığının yaptığı işlem doğru. Yapabileceğiniz herhangi bir işlem yok.

Doğum öncesi kullanılmayan izin doğum sonrası kullanılır

Soru: iki haftalık hamilelik döneminden sonra beş hafta çalışabilir raporu aldım 37 hafta çalışabilir raporum dolmadan 36. haftada doğum yaptım kalan bir hafta ve doğumdan önceki mecburi on beş gün izin kaldı. Şimdi yasal iznim kaç gündür? Kaç ay izin hakkım var?

Nilgün Yılmazbayhan

Cevap: Doğumdan önce 8 hafta doğumdan sonra 8 hafta doğum izni kullanma hakkınız var. İş Kanunun 74 ncü maddesine göre; doktor raporu ile doğuma üç hafta kalana kadar çalışılabilir. Bu yolla 8 haftalık doğum öncesi izin süresi içindeki çalışılmış olan süreler, doğum sonrasındaki 8 haftalık doğum sonrası izin sürenize eklenir kullanılır. 8 haftalık doğum öncesi izin sürenizden çalıştığınız kadarını doğum sonrasındaki 8 haftalık izin sürenize ekleyerek kullanabilirsiniz.

Kaynak:Posta Gazetesi