İşsiz sayısı düştü mü ki, işsizlik maaşı için başvuranlar azaldı

Nisan ayı verilerine göre, İŞKUR’a işsizlik ödeneğinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan 39 bin 697 kişiden, yalnız 185 bin 791’inin başvurusu kabul edildi. Böylece başvurusu kabul edilen işsizlere 75 milyon 70 bin 873 lira ödeme yapıldı.

Bülten’e göre, İşsizlik sigortasının uygulanmaya başladığı Mart 2002 tarihinden Nisan 2012 tarihine kadar kuruma 3 milyon 212 bin 532 kişi başvuruda bulunurken, ancak 2 milyon 543 bin 803 kişi işsizlik ödeneğinden yararlanabildi. Aynı dönemde toplam 4 milyar 858 milyon 371 bin 127 lira ödemede bulunuldu.

Yayınlanan geçmiş ayların bültenlerine göre Ocak 2012’de 67.584 kişi, şubat’ta 46.284 kişi ve mart’ta 44.604 kişi işsizlik fonundan yaralanmak için başvuruda bulunmuştu.

Türkiye’de resmi işsizlerin sayısı Ocak 2012’de açıklanan Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2 milyon 664 bin kişi olduğunu varsayarsak bu rakamlara göre işsizlerin çok küçük bir bölümü işsizlik sigortasından yararlanabiliyor.

Dolayısıyla yüksek işsizlik oranlarına karşın işsizlik fonundan yararlananların sayısının azlığı yararlanma koşullarının zorluğu ile ilgili.

İşsizlik fonunundan yararlanma koşulları 
2000 yılında yürürlüğe giren 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun tanımlamasına göre; işsizlik sigortası “Bir işyerinde sigortalı olarak çalışırken, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş olanlara; işsizlik ödeneği, eğitim hizmeti, işe yerleştirme hizmeti, sağlık hizmetleri, danışmanlık hizmetleri vermek amacıyla, sigortacılık tekniğiyle faaliyet gösteren ve devlet tarafından oluşturulmuş olan zorunlu bir sigorta koludur.”

Ancak işçinin işsizlik sigortasından yararlanabilmesi için;

a)Kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş olması,
b)Son üç yıl içinde, en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmesi,
c)İşten ayrılmadan önceki son 120 gün sürekli çalışılmış olması, gerekiyor.

Bu koşulların hepsinin bir arada gerçekleşmesi durumunda işsiz sigortalı, işverence düzenlenmiş olan İşten Ayrılma Bildirgesi ile İŞKUR’a başvurarak işsizlik sigortasından yararlanabilir.

Hani Torba Yasa’da işsizlik maaşı almak kolaylaşmıştı?
Ayrıca 6111 Sayılı Torba Kanun ile yapılan düzenlemeyle işsizlik maaşı alma şartlarının kolaylaştırıldığı iddiası AKP hükümeti tarafından dile getiriliyor. Torba Yasa’da İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 51'inci maddesinde yer alan son üç yıl içinde en az 600 günlük prim ödeme ve son 120 günün kesintisiz olması koşulu kaldırılmış fakat benzer düzenleme, 50. maddede mevcut olduğu için bu durumda hiçbir değişiklik olmadı.

İşsizlik sigortası ile ilgili bir diğer eleştiri konusu ise bu fondan alınacak olan işsizlik ücretinin süresi ve tutarı. Mevcut yasa çerçevesin de halen;

600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün,
900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün,
1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün süreyle işsizlik maaşı ödeniyor.

Ödenecek işsizlik sigortası tutarı ise her halükarda yürürlükteki asgari ücretin netini geçemez. Bir başka deyişle yukarıda sayılan tüm koşulları taşıyan işçi, çalışırken kazandığı ücretinin tutarı ne kadar olursa olsun net asgari ücret tutarı olan 701.44 TL’den daha fazla bir işsizlik ödeneği alamaz.

İşsizlik fonunun başına gelenler 
İşsizlik Sigortası Fonu'nda bugüne kadar biriken toplam 73,5 milyar liranın 18,3 milyar lirası harcandı. Harcanan bu tutarın 10,6 milyar lirası Hazine GAP yatırımlarına aktarıldı. Maliye ise fon gelirlerinden son 6 yıldan bu yana her yıl yaklaşık 600 milyon lira vergi kesti.

Diğer fonların başına geldiği gibi, işsiz kalan bireylerin gelir kayıplarını kısmen de olsa karşılayarak kendilerinin ve ailelerinin zor duruma düşmelerini önlemek için kurulan İşsizlik Sigortası Fonu, kuruluş amacının dışına çıkarılarak devlete kaynak aktarma mekanizmasına dönüştü.