Buradasınız : anasayfa » e-devlet » asal »

Yedek subaylar ve yedek askerî memurlar kanunu

Yedek subaylar ve yedek askerî memurlar kanunu sayfasında Yedek subay ve memur sınıfı seferde muhtelif kadro boşluklarını doldurmak maksadıyla yapılan düzenlemeleri içeren kanunun detaylarını bulabilirsiniz.

İçerik Detayı
İlgili Linkler & Videolar

YEDEK SUBAYLAR VE YEDEK ASKERÎ MEMURLAR KANUNU

Kanun Numarası: 1076 Kabul Tarihi: 16/6/ 1927

Madde 1 - Yedek subay ve memur sınıfı seferde muhtelif kadro boşluklarını doldurmak maksadıyla yapılmıştır.

Bu sınıfa ayrılanlar hazar vaktinde yetiştirilmek üzere talim ve manevralarda bulundurulur.

Madde 2 - Yedek subay ve yedek askerî memurları şunlardır :

A) (Değişik : 1/2/1930 -1555/1 md.) Kara, deniz, hava ve jandarmadan mütekait ve müstafi olanlardan yedeğe ayrılanlar «daimi mâlûliyet sebepleriyle tekaüt edilenlerden seferî ordunun geri ve sabit hizmetlerinde istihdama elverişli olmayanlar ve yirmi üçüncü maddede sayılan fiillerden dolayı tekaüdü icra edilmiş bulunanlar yedeğe ayrılmazlar.»

B) Bu kanunun neşrinden evvel ikinci sınıf namıyla yedek subay ve memurlarından oldukları tasdik kılınanlar.

C) Astsubaylardan ihtiyat mülâzimi olanlar

D) Bu kanuna göre yedek subay yetiştirilenlerdir.

Yedek subay yetiştirilmesi

Madde 3 - (Değişik : 12/11/1980 - 2338/1 md.)

a) Her celp yılından evvel müteakip yıl Silahlı Kuvvetlerin subay sınıflarına göre yedek subay ihtiyacı Genelkurmay Başkanlığının teklifi üzerine Milli Savunma Bakanlığınca tespit edilir.

b) Dört yıl ve daha fazla süreli fakülte, akademi, yüksekokul ve enstitüler ile Milli Eğitim Bakanlığınca bunların dengi olduğu kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumu mezunu olup da Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre askerliğe elverişli olanlar arasından, Silahlı Kuvvetlerin ihtiyacı kadar yedek subay adayı ( c ) ve ( d) bendleri esaslarına göre ayrılır.

c) Yükümlüler, Silahlı Kuvvetlerin ihtiyaç duyduğu yedek subay miktarından fazla ise;

1. İstekliler, yükümlülüklerini erbaş - er olarak yerine getirebilirler.

2. (Değişik:25/7/1999-4414/1 md.) İsteklilerin ayrılmasından sonra kalan yükümlüler ihtiyaçtan fazla ise, Silâhlı Kuvvetlerin ihtiyacı bunların arasından seçilerek saptanır.

Seçilmedikleri için ihtiyaç fazlası olanlar, yükümlülüklerini erbaş veya er olarak yerine getirirler.

3. İsteklilerin ayrılmasından sonra, kalan yükümlü miktarı, Silahlı Kuvvetlerin yedek subay ihtiyacını karşılamadığı takdirde; erbaş-er olarak hizmet yapmak isteyenler arasından seçimle yedek subay ihtiyacı karşılanır.

Seçimin şekli ve yapılma esasları ile celp usulleri, bu konulara ilişkin olarak çıkarılacak yönetmelikte saptanır.

d) Silâhlı Kuvvetlerin ihtiyacı olan meslek ve vasıfları haiz olanların mevcudu ihtiyaçtan az olduğu takdirde; bunlar hakkında (c) bendi hükmü uygulanmaz ve seçime de tabi tutulmadan yedek subay adayı olarak ayrılırlar.

e) Yedek subay adayı yükümlülerin askerlik hizmetleri, eğitim-öğretim için askerlik şubelerinden sevkleri ile başlar.

f) Yedek subayların hizmet süreleri onsekiz aydır. Bu sürenin altı ayı yedek subay yetiştirilmekle oniki ayı da subay olarak atandıkları kıt'a ve kurumlarda geçer. Yedek subay yetiştirme süresi Genelkurmay Başkanlığının göstereceği lüzum üzerine Bakanlar Kurulunca uzatılabilir ve kısaltılabilir.(1)

Yedek subayların hizmet süreleri Genelkurmay Başkanının göstereceği lüzum üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile lüzumu kadar uzatılabilir. Bu uzatılan süreler yaş haddinin sonundan iki kat düşülür.

Yedek subayların hizmet süreleri barışta Genelkurmay Başkanının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile oniki aya kadar indirilebilir.

g) Muvazzaflık hizmetini yapmadıkça, 1111 sayılı Askerlik Kanunu ile bu Kanunun tespit ettiği esaslar dışında hiç bir yüksek öğrenim mezunu askerlik çağından çıkarılamaz. (2)

h) (Değişik bent:27.3.2007-5613/1 md.) Yedek subaylardan hastalananlar, muvazzaf subay emsalleri gibi sıhhî izin süresine tabi tutulurlar. Sıhhî izin süresi içindeyken muvazzaf askerlik hizmet süresini tamamlayanlar terhis edilirler. Ancak sıhhî izin süresi içinde veya sonunda “Faal Hizmet Yapabilir” raporu alanlar, emsalleri terhis edilse dahi altı ay hizmet süresini tamamlamadıkça terhis edilmezler.

ı) (Ek:25/7/1999-4414/1 md.) En az dört yıl süreli fakülte veya yüksek okulları kendi nam ve hesabına bitirip muvazzaf subaylığa nasbedilenlerden deneme süresinin bitimine kadar ayrılanların yedek subay okulunda, yedek subaylık hizmetinde ve muvazzaf subaylık hizmetinde geçen süreleri askerlik hizmetinden sayılır. Askerlik hizmet süresini tamamlamadan disiplinsizlik veya ahlâki nedenlerle Türk Silâhlı Kuvvetleriyle ilişikleri kesilen veya mahkeme kararı ile ya da haklarında verilen mahkûmiyet kararının sonucu olarak Türk Silâhlı Kuvvetlerinden tart veya ihraç edilenlerin geriye kalan askerlik hizmetleri 1111 sayılı Askerlik Kanununun 5 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen süre esas alınarak er rütbesi ile; eğitimde başarılı olamaması, Silâhlı Kuvvetlere uyum sağlayamaması veya kendi istekleriyle ayrılanların geriye kalan askerlik hizmetleri ise, (f) bendindeki süre esas alınarak, teğmen rütbesi ile yedek subay olarak tamamlattırılır.

Madde 4 - (Mülga : 23/3/1950 - 5619/29 md.)

Madde 5 - Vakti seferde görülecek lüzum üzerine cetvelde yazılı müddetlerin azaltılmasına Başkumandanlık salâhiyettardır.

Madde 6 - Üçüncü maddedeki hizmetler esnasında veya bilâhare yedek subaylığı esnasında sıhhatleri bulundukları sınıfta istihdama elverişli olmadığı askerî sıhhiye heyeti raporiyle anlaşılanlar ahvali sıhhiyelerinin müsait olduğu sınıfa nakledilebilirler.

(Ek : 17/9/1943 - 4497/2 md.) Muvazzaflık hizmetlerini yaptıktan ve yedek subay nasbedildikten sonra orduda istifade edilebilecek başka bir meslek veya ihtisas diplomasını kazanan yedek subaylar, ihtiyaç halinde, sınıfları tatbikat okulunda, tatbikat okulu yoksa sınıfı kıtasında rütbeleri ile üç aylık bir tahsil veya staja tabi tutularak Millî Müdafaa Vekâletince sınıfları değiştirilebilir ve bu üç aylık hizmet müddetleri hazarda talim devrelerindeki hizmet müddetlerinden sayılır.

Madde 7 - (Değişik : 17/3/1932 -1833/1 md.)

Üçüncü maddede yazılı hizmetler esnasında talim ve tahsil devrelerinden her hangi birine kanunî bir mazerete müstenit olarak üçte birinden fazla bir müddet devam edemeyenler terhis edilerek mütaakip senede devam edemedikleri devrenin tamamına iştirak ettirilir. Ancak devam edilmiyen mezkür müddet devrelerin nihayetine tesadüf eder ve fâsılasız olursa mütaakip sene devresinde yalnız devam edemediği müddetin ikmal ettirilmesiyle iktifa olunur.

Makbul bir mazereti olmaksızın muhtelif zmanlarda ceman üç ay devamsızlık gösterenler veya suihalleri görülenlerin kanuni cezalarından başka yedek subaylığa namzetlik hakları refedilerek muvazzaf hizmetlerinin mütebakisini sınıfları dâhilinde ikmal etmek üzere kıtaata gönderilirler ve devamsızlıkta bulundukları müddet ile ellerindeki askeri ehliyatnamelerin kendilerine kazandırdığı talim ve terbiye müddetleri muvazzaf müddetlerinden sayılmaz.

Madde 8 - (Değişik : 29/11/1983 - 2962/3 md.)

Yedek subay adayı olarak askere sevkden evvel veya yedek subay yetiştirilmekte iken aşağıdaki engel hali olduğu anlaşılanlar askerlik hizmetini durumlarına göre er veya erbaş olarak tamamlarlar.

a) 1. Türk Silahlı Kuvvetlerinde subaylıktan çıkarmayı gerektiren bir suçtan mahkum olanlar,

2. Kamu hizmetlerinden müebbeten yasaklı olanlar,

3. Hileli müflis olduğu ilân edilenler,

b) Yönetmelikte belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde;

1. Disiplinsizlik ve ahlâki durumları sebebiyle yedek subay çıkarılması uygun görülmeyenler,

2. Türk Silahlı Kuvvetlerinin manevi şahsiyetine gölge düşüren veya askerliğin şeref ve haysiyetiyle bağdaşmayacak eylemlerde bulunanlar ile tutum ve davranışlarıyla yasa dışı siyasî, yıkıcı, bölücü ideolojik görüşü benimsemiş olduğu anlaşılanlar,

Okul disiplin kurullarının vereceği subay olamaz kararı üzerine er olurlar.

c) Yedek subay öğreniminde başarı gösteremeyenler, erbaş olur1ar.

Bunların yerine getirecekleri hizmet süresi 1111 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasında belirtilen süre kadardır.

Yedek Subay ve memurlarının kayıt yoklama ve muayeneleri

Madde 9 - (Değişik : 6/7/1939 - 3701/2 md.)

(Değişik : 16/4/1987 - 3358/1 md.) Orgeneral - Oramiral ve Korgeneral- Koramiraller dışında kalan yedek subaylar ile yedek askeri memurların mahallî askerlik şubelerince kayıt ve yoklamaları yapılır. Mahalli askerlik şubeleri yaptıkları kayıt ve yoklamaları yükümlünün kayıtlı bulunduğu askerlik şubelerine bildirir.(1)

Yoklama, ilk yoklama sırasında senede bir defa yapılır.

Her askerlik şubesi yoklamanın başlayacağı ve biteceği tarihleri Hükümete bildirerek köy ve mahallelerde ilan edilmesini temin eder.

Askerlik şubesinde kayıtlı olsun olmasın müracaat edenlerin yoklamaları yapılır. Askerlik şubesinde kayıtlı olup da yoklamaya gelmeyenleri şube arar ve neticeyi kütüklerine yazar.

Askerlik şubelerinin bu vazifeleri 10 ve 11 inci maddelerde yedek subaylarına düşen vazifeleri izale etmez.

Madde 10 – (Değişik Birinci Fıkra:26.2.2008-5743/1 md.) İlk yoklama süresi içinde Orgeneral-Oramiral ve Korgeneral-Koramiraller dışında kalan yedek subaylar ile yedek askerî memurlar, kanunî ikametgâhlarını ve varsa maluliyetlerini maluliyet derecesiyle birlikte mahallî askerlik şubesine, şifahen veya mektupla bildirmeye ve raporlarının tasdikli bir suretini bir defaya mahsus olmak üzere göndermeye veya aslını göstermeye mecburdur.

Mektup gönderenler müracaatlarını gösterir vesika elde etmelidirler. Yoklamadan sonra ikametgâhını değiştirenler ayrıldıkları ve gidecekleri yerleri, askerlik şubelerine bir ay içinde haber vermeğe mecburdurlar.

Ecnebi memleketlerde bulunanlar dahil elçilik veya konsolosluğa müracaatla vesikasını kaydettirecektir. Elçiler veya konsoloslar bu müracaatı ve malûmatı askerlik şubelerine bildirirler.

(Değişik Dördüncü Fıkra:21.11.2007-5716/6 md.) Yoklama sırasında istenilen bilgileri sözlü olarak veya mektupla bildirmemiş ve kaydını yaptırmamış ya da şubeleri mıntıkası haricine giderek yerlerini değiştirdiklerine dair bir ay içinde şubelerine haber vermemiş olan yedek subay ve memurlara şube başkanlarının teklifi üzerine askeralma bölgesi başkanlarınca yirmi Yeni Türk Lirası idarî para cezası uygulanır. Bunlara ilişkin evraklar valilik veya kaymakamlıklara gönderilir. Herhangi bir askerlik şubesi kütüğüne kaydını hiç yaptırmamış olanlar için bu ceza otuz Yeni Türk Lirasıdır.

Bu haller kısmî veya umumî seferberliğin ilânına kadar devam etmiş bulunursa cezayi nakdî alınmakla beraber emsalleri çağrılmamış veya tecil edilmiş olsalar dahi bu gibiler hizmete alınırlar. Seferberliğin ilânında bizzat müracaat etmeyenlerden bilâhara dehalet eden veya ele geçenler ayrıca Askerî Ceza Kanununa göre ceza da görürler.

Yoklamalarını yaptıran yedek subayların nüfus hüviyet cüzdanlarına ve künyelerine yoklama neticesi askerlik şubesince kayıt ve tasdik olunur.

Madde 11 - Mâlüliyet iddia edenlerin, bulundukları askerlik şube dairesinde askerî hastane veya kıt'a ve müesseseden hangisi varsa onun doktorlarından mürekkep bir sıhhiye heyetine, eğer bunlar yoksa kur'aya gelecek çifte hekimlere muayeneleri yaptırılır ve muayeneleri neticesi mütehassıs sıhhiye heyetine gönderilmelerine lüzum görülenler, zaruri masrafları Hükümetçe verilmek suretiyle en yakın sıhhiye heyetine gönderilirler.

Madde 12 - Yoklama bittikten sonra (maluliliyet iddia edenler) şifahen veya mektupla şubelerine haber verdiklerine dair bir vesika alırlar.

Bu gibiler kabilse haber verdiklerinde, değilse bir fırsat çıktığında veya ertesi yoklama sırasında muayene ettirilir ve neticesine göre kütüklerine işaret olunur.

Madde 13 - Seferberliğin ilânında veya manevra vesaire için celp pusulası alındıktan sonra raporla gösterilmiş hâd hastalıklarla rüküp ve nüzule iktidar bırakmıyan zafiyet gibi lüzumu sıhhiye müstenit hastalıklar müstesna olmak üzere mâlûliyet iddiasında bulunanların müracaatları vazifelerine başlamadıkça nazarı dikkate alınmaz.

Silah altına davet

Madde 14 - (Değişik : 25/12/1967- 976/1 md.)

A) (Değişik Fıkra:21.11.2007-5716/7 md.) Seferde görev alacak yedek subay ve yedek askerî memurlara bu görevleri barışta tebliğ edilir. Tebliğ şekli, yükümlülerin görevleri ve tebliğ ile görevli makamlar, yönetmelikte belirtilir. Tebliğden sonra adreslerinde meydana gelen değişiklikleri bir ay içinde bağlı bulundukları askerlik şubesine bildirmemiş yükümlülere, yirmi Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.

B) Sefer görevi alan yükümlüler; seferberlik ilânında, ilân saatinden başlıyarak 6 saat içinde yola çıkmaya ve köy ve mahallerinin şube merkezlerine olan uzaklıklarına göre, en yakın askerlik şubesinde bulunmaya mecburdurlar.

Sefer görev emri almış yükümlülerden, yabancı memleketlerde bulunanlar, çağırılmaları için elçilik veya konsolosluklarca gazetelerde yapılacak ilânın neşrini takibeden günün ilk saatinden itibaren, 6 saat içinde bulundukları yerden hareketle, en yakın elçiliğe veya konsolosluğa müracaat etmeye ve haklarındaki emirleri almaya mecburdurlar.

Kendilerine barış zamanında sefer görevi verilmemiş olup da, seferberlik esnasında görev verilmesine lüzum görülen yükümlülerin çağırılmaları, sefer görev emirlerinin kanunî ikametgâhlarına tebliği suretiyle yapılır. Sefer görev emri yükümlüye imza ettirilmemiş olsa dahi muteberdir. Bu yükümlülerden yabancı memleketlerde bulunanların çağırılmaları, elçilik veya konsolosluklarca aynı usullerle yapılır. Seferberlik esnasında görev almış yükümlüler, tebliğden itibaren 24 saat içinde bulundukları yerden hareketle en yakın askerlik şubesine, elçilik veya konsolosluğa müracaat etmeye mecburdurlar.

C) Yedek subay ve yedek askerî memurlar barışta manevra, tatbikat, atış ve konferanslar gibi öğrenim ve eğitim gayesiyle, yol hariç 45 günü geçmemek üzere, Bakanlar Kurulu kararı ile silâh altına alınabilirler. Olağanüstü hallerde bu süre Bakanlar Kurulu kararı ile lüzumu kadar uzatılabilir.

Barışta deneme tatbikatı için çağrılma : B fıkrasının 1 inci ve 2 nci bendindeki hükümlere göre yapılır.

Barışta diğer hizmetler için çağrılma, davet puslasının ikametgâhlarına tebliği suretiyle yapılır. Bu tebligat yükümlüye imza ettirilmemiş olsa dahi muteberdir. Bu şekilde görev alan yükümlüler 48 saat içinde bulunduğu yerden hareketle askerlik şubesine müracaat etmeye mecburdurlar.(1)

Hizmete çağrıldıkları halde gelmiyenler

Madde 15 - Hizmeti askeriyeye çağırılıp mahallî müretteplerine gitmek için emredilen müddetler içinde kat'i mania olmaksızın gelip vazifelerine gitmedikleri divanı harblerce sabit olan yedek subay ve memurları Askeri Ceza Kanununda buna dair yazılı olan cezaları görmekle beraber emsalinin salıverildiğinden itibaren geç kaldıkları müddetin seferberlikte bir misli, hazarda yarısı kadar fazla hizmet etmeğe mecbur tutulurlar. Ceza olarak geçirdikleri müddet kıdem ve hizmetlerinden sayılmaz.

Yedek Subay ve memurlarının muvazzaf sınıfa geçirilmesi

Madde 16 - (Değişik 21/4/1988 - 3443/1. Md.)

Her ne sebeple olursa olsun Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılanlar muvazzaf olarak tekrar Silahlı Kuvvetler hizmetine alınmazlar.

Yedek subayların terfileri

Madde 17 – (Madde Başlığıyla Birlikte Değişik:5.2.2009-5837/18 md.) Yedek subaylar; barışta silah altında geçen süreleri, hizmet sürelerinden sayılmak suretiyle, muvazzaf subaylar gibi terfi ettirilir.

Yedek subaylar seferde, muvazzaf subaylar gibi terfi ettirilir.

Yedek subayların terfilerine ilişkin usul ve esaslar hakkında, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümleri uygulanır.

Madde 18 - Yedek subay ve memurlarından seferde ordudaki vazifelerini ifa ederek, terhis edilenler, memursalar ordudaki hizmetleri kendi memuriyetindeki kıdemlerine zammedilir ve meslek ve memuriyeti sabıkalarına veya muadillerine alınır. Hazarda ordudaki vazaifi ifa edip terhis edilenler meslek ve memuriyeti sabıkalarında istihdam edilirler.

Madde 19 - (Mülga : 10/2/1954 - 6245/63 md.)

Madde 20 - Umumi ve kısmî seferberlik için çağrılan mülâzimlere ve yüzbaşılara bir defaya mahsus olmak üzere elbise ve teçhizat tedariki için tahsisatiyle beraber birer maaş miktarında ikramiye verilir.

Madde 21 - Seferberlikte silâh altına alınan yedek subay ve memurlarına celp ve terhislerinde vazife verildiği tarih ile salıverildikleri tarih arasındaki hizmet müddetleri bir sene olursa harcırahından başka tahsisat ile birlikte iki maaş, iki sene ise tahsisatiyle beraber üç maaş ikramiye verilir. Daha fazla senelerin beheri için maaş tahsisat bir maaş zammedilir. Birincinin hitamından sonraki senenin küsurlarında altı aydan noksanı nazarı dikkate alınmaz. Fazlası bir sene sayılır.

Yedek subay ve memurlarının af ve ihraçları

Madde 22 - (Değişik : 16/4/1987 - 3358/3 md.)

Yedek subay ve memurlar barışta ve seferde ancak, 5434 sayılı Kanunda yazılı yaşlara kadar hizmete celp olunurlar. Bu yaşlar dahilinde bulunanlar ile dereceli derecesiz malulen emekli edilmiş ve edilecek olanlardan sağlık kurulu raporları ile sağlık durumları kıta hizmetlerinde istihdama müsait olmayanlar, Silahlı Kuvvetlerde sınıfının geri hizmetlerinde görevlendirilirler.

(Değişik İkinci Fıkra:26.2.2008-5743/2 md.) Ancak, sefer ve fevkalade haller dolayısıyla, ordunun kısmen veya tamamen seferi mevcuda tamamlanamaması halinde, lüzum görüldüğü takdirde, yardımcı sınıf yedek subayların yarbay ve daha aşağı rütbedekileri 60 yaşını geçmemek kaydıyla 5434 sayılı Kanunda yazılı yaşların 10 yıl fazlasına kadar, diğer sınıflar yedek subayları anılan Kanunda belirtilen yaş hadlerine kadar, sağlık durumlarının elverişli olması ve Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde belirtilen diğer nitelikleri taşımaları halinde en gencinden başlanarak orduya alınabilirler.

Yedek subaylık ve memurluk hakkını gaip ettiren sebepler

Madde 23 - (Değişik : 27/7/1970 -1316/1 md.)

Yedeksubay ve yedek askerî memurluktan çıkarılmayı ve yaşlarına göre haklarında Askerlik Kanununun uygulanmasını gerektiren sebepler şunlardır :

a) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde subaylıktan çıkarmayı gerektiren bir suçtan mahkûm olanlar.

b) Kamu hizmetinden müebbeden yasaklı olanlar.

c) Hileli müflis olduğu ilân edilenler.

d) (Ek : 29/11/1983 - 2962/4 md.) Yedek subay hizmetleri sırasında, Türk Silahlı Kuvvetlerinin manevî şahsiyetine gölge düşürdükleri veya askerliğin şeref ve haysiyetiyle bağdaşmayacak eylemlerde bulundukları, tutum ve davranışlarıyla yasa dışı siyasî, yıkıcı, bölücü ideolojik görüşü benimsemiş oldukları subay sicil yönetmeliğinde gösterilen usul ve esaslar çerçevesinde anlaşılanlar.

(Ek : 29/11/1983 - 2962/4 md.) Yukarıdaki fıkra kapsamına girenlerin askerlik hizmet süresi 1111 sayılı Kanunun 5 inci maddesi 1 inci fıkrasında belirtilen süre kadardır.

Bu bentte yeralan “Başgedikli, küçük zabit” ibareleri 22.3.2000 gün ve 4551 sayılı Kanunun 37 nci maddesi ile “Astsubay” olarak değiştirilmiş ve ilgili mevzuatlarda yerlerine işlenmiştir.

Yedek subaylar ve yedek askerî memurlar kanunu

Yedek subayların terfileri

Askerlik Hizmet Çeşitleri İlgili Linkler

Askerlik İlgili Linkler

Bedelli Askerlik

Konuyla İlgili Bağlantılar

Kuzey Amerika Haritası

Avrupa Haritası

Asya Haritası

İletişim